Pancar Şekerinin Fabrikasyon Aşamaları

Pancar şekeri üretimi, pancarın tarladan alınıp son ürüne yani toz şeker haline gelene kadar geçen birçok aşamadan oluşur. Her aşama şeker kalitesini ve verimini etkiler.

1. Pancar Hazırlama ve Yıkama
Hasat edilen pancarlar fabrikaya gelir.

İlk olarak pancarlar, üzerindeki toprak, taş ve yabancı maddelerden arındırılmak üzere yıkanır.

Bu işlemde genellikle mekanik fırçalar ve su kullanılır.

Temizlenmiş pancarlar, fabrikasyon için uygun hale getirilir.

2. Pancar Dilimleme (Kesme)
Pancarlar, şekerin sudaki çözünürlüğünü artırmak için ince dilimler halinde (genellikle 1-2 mm kalınlıkta) kesilir.

Bu küçük dilimlere “yongalar” denir.

Yongalama işlemi, şekerin pancardan çıkarılmasını kolaylaştırır.

3. Diffüzyon (Şekerin Suda Çözdürülmesi)
Yongalar, sıcak suyun içinden geçirildiği büyük difüzyon tanklarına alınır.

Burada sıcak su ile şeker pancarından çözünebilir şeker (sakaroz) çözündürülür.

Diffüzyon, pancar hücrelerinden şekerin verimli şekilde ayrılmasını sağlar.

Bu aşamada şekerli su (ham şeker suyu) elde edilir.

4. Ham Şeker Suyunun Temizlenmesi
Ham şeker suyu, içinde pancar kalıntıları, organik ve inorganik maddeler bulunur.

Bu karışım, temizlenmek ve saflaştırılmak için kimyasal işlemlere tabi tutulur.

Kireç (CaO) ve karbondioksit (CO2) kullanılarak kireçlendirme ve karbonatlama yapılır.

Bu işlemle şeker suyu asidik maddelerden ve yabancı organik maddelerden arındırılır.

Oluşan tortular süzülür, berraklaştırılmış şeker suyu elde edilir.

5. Şeker Suyunun Konsantre Edilmesi (Yoğunlaştırma)
Temizlenen şeker suyu, buharlaştırıcı sistemlerinde suyu kaynatılarak yoğunlaştırılır.

Bu işlem, şeker oranını artırır ve kalın bir şurup (konsantre şeker suyu) elde edilir.

Buhar kazanları kullanılarak enerji verimliliği sağlanır.

6. Kristalizasyon
Konsantre şeker suyu, kristalizasyon kazanlarına alınır.

Burada kontrollü sıcaklık ve vakum altında yavaş yavaş şeker kristalleri oluşmaya başlar.

Şeker kristalleri büyür ve şeker-küspesi (şeker ve melas karışımı) oluşur.

7. Santrifüjleme (Kristallerin Ayrılması)
Şeker-küspesi santrifüj makinelerine aktarılır.

Santrifüjde, kristal şeker melastan ayrılır.

Elde edilen kuru şeker kristalleri, paketlenmek üzere hazır hale gelir.

Melas (şeker kamışı gibi) yan ürün olarak kullanılır veya farklı endüstriyel amaçlarda değerlendirilir.

8. Kurutma ve Soğutma
Santrifüjden çıkan şeker kristalleri, kurutma makinelerinde nem oranı azaltılır.

Daha sonra soğutulur, tozlaşmayı önlemek için.

Böylece, uzun süre saklanabilecek ve taşınabilecek kristal şeker elde edilir.

9. Paketleme ve Depolama
Kurutulmuş şeker, farklı gramajlarda ve ambalaj türlerinde paketlenir.

Paketlenen ürünler, sevkiyata hazır hale getirilir.

Ayrıca fabrika içi kalite kontrol laboratuvarlarında şeker kalitesi analiz edilir.

Özet
Aşama Açıklama
Pancar Yıkama Toprak ve yabancı maddelerden arındırma
Yongalama İnce dilimlere kesme
Diffüzyon Şekerin sıcak su ile çözündürülmesi
Temizleme Kireç ve CO2 ile saflaştırma
Konsantrasyon Buharla suyun uzaklaştırılması
Kristalizasyon Şeker kristallerinin oluşumu
Santrifüjleme Kristallerin melastan ayrılması
Kurutma ve Soğutma Nem azaltma ve soğutma
Paketleme ve Depolama Son ürünün ambalajlanması ve saklanması