Anason Yetiştiriciliği

Kökeni
ve Yayılışı : Anason çok eski bir kültür bitkisidir.
Kökeni tam olarak bilin memektedir.
Bugün anason değişik iklim bölgelerinde yayılmıştır.
Ancak sıcak iklim bölgele rindeki yaygınlığı daha
fazladır. Kültürü bir çok ülkede yapılmaktadır.
Botanik
Özellikleri : Anason 30-50 (70) cm yükselebilen tek
yıllık otsu bir bitkidir.
Kök ince, oldukça kısa iğ şeklindedir. Sap yuvarlağımsı
olup, az veya çok tüy lüdür.
Yapraklar bitkide bulundukları yere göre şekiller
gösterirler. Alt yapraklar uzun saplıdır., şekilleri
yuvarlağımsı kalp veya böbrek şeklindedir. Kenarları
az veya çok derin dişlidir. Orta yapraklar az veya
çok belirgin üç parçalı durumda olup temele doğru
daralırlar. Üst yapraklar sapsız olup, genellikle
dar mızrak şeklinde üç parçalıdır. Bu yapraklar bir
yerde dallanma şekline dönüşmüş görünümdedir. Yapraklar
halımsı tüylüdürler. Bitki toprak üstünün son üçte
birinde dallanmakta ve bu dalların ucunda şemsiye
tipinde seyrek tipli çiçek kümeleri bulunmaktadır.
Bir çiçek kümesi 8-15 adet ışınımsı dalcıktan oluşmaktadır.

Çiçeklerin muhafaza yaprakları ya yoktur veya tek
yapraklıdır. Küçük muhafaza yapraklar ise iplik şeklindedir.
Taç yaprakları ise 5 adet olup, beyaz renklidir. Yu
murtalık iki tepeciklidir. İkişer torbalı 5 adet etaminleri
vardır, yumurtalık iki gözlü dür.

Meyve sık veya kısa tüylü olup, yanlardan hafif basık
armut şeklinde iki parçadan oluşur.

İklim ve
Toprak İstekleri : Anason sıcak, orta nemlilikte iklimden
hoşlanır. Özell ikle Ege, Marmara ve Güney Anadolu
bölgeleri iklim yönünden uygun yörele
dir. Çimlenme ve başlangıçtaki gelişme devresinde
rutubetli havalardan hoşlan masına karşın, özellikle
çiçeklenme döneminde serin ve nemli havalar bitkilerin
hastalıklara yakalanmasına neden olmaktadır.
Anason özellikle kireç ve besin maddelerince zengin
hafif veya orta ağırlıktaki topraklardan hoşlanır.
Soğuk, ağır ve nemli topraklar anason tarımına uygun
de ğildir.
Tohumluk
: Anasonda 1000 dane ağırlığı meyve parçalara ayrılmış
durumda kü çük meyvelilerde 1-1.5 gr, büyük meyvelerde
2.5-3 gr'dır. Çimlenme kabiliyeti nin % 70'den az
olmaması gerekir.
Çimlenme denemesi oda sıcaklığında 21 gün sonra tamamlanır.
Çimlenme kabi liyeti kısa sürede azalır. Bu nedenle
yeni tohum kullanılması öngörülmektedir. Piyasada
kökene göre büyüklükleri oldukça farklı anasonlar
bulunmaktadır. Bun ların gelişim hızları da oldukça
değişiktir. Büyük meyveli tip (İspanyol tipi) daha
verimlidir. Ayrıca özellikle endüstride çay karışımlarında
daha çok aranır. Küçük meyveli tipler ise uçucu yağ
bakımından daha zengindir.

Yetiştirme Tekniği : Anason gübrelenmiş çapa bitkilerinden veya
tahıllarından sonra gelir. İlk çıkışı çok yavaş geliştiğinden
yabani otlara karşı oldukça hassas tır. Bu nedenle
anasonda sıra arası mesafesinin dar tutulması önerilmektedir.

Anason ekimi ılıman iklimlerde ilkbaharda Mart ve
Nisan aylarında yapılmaktadır. Halbuki subtropik bilgelerde
kış aylarında ekimi mümkündür. Verim ekim zamanına
göre büyük varyasyon göstermektedir. Ege bölgesinde
elde edilen verilere göre en uygun zaman Şubat başıdır.
Anasonda ekim serpme ve sıraya olarak yapılmaktadır.
Serpme yöntemi, en fazla Antalya-Denizli-Burdur ve
İzmir yörelerinde yapılmaktadır. Bu gibi yerlerde
yabani otlarla elle devamlı mücadele etme zorunluğu
vardır. Şayet yabani ot fazlalaşır ise verim düşmesi
yanında özellikle kötü etki yapmaktadır. Sıraya yapı
lan ekimde, sıra arası en az 25 cm olmalıdır. Ekim
normal tahıl mibzeri ile yapı labilir. Dekara ortalama
2-2.5 kg tohum atılır. Tohumun fazla derine düşmemesi
gerekir. Bu nedenle toprak hazırlığı yapıldıktan sonra
ekimden önce bir merdane geçirilmeli, böylece tohumun
toprakla teması iyi bir şekilde sağlanmalıdır. Ekim
derinliği 1-3 cm arasında değişmelidir. İklim koşullarına
bağlı olarak ekimden 2-3 hafta sonra çimlenme olmaktadır.
Anasonda iyi bir gelişme için yeterli suyun toprakta
bulunması gerekir.
Anasonda bakım önemli bir yer tutmaktadır. Yabancı
ot en önemli sorundur. Müc adelede mekanik yöntem
uygulanmakta, özellikte sıraya ekimi yapılanlarda
veg etasyon döneminde 2-3 defa çapa yapılması gerekmektedir.
Ayrıca kimyasal yöntemden de yararlanılmaktadır.
Gübreleme anasonda önemlidir. Özellikle azotlu gübre
miktarı verim ve kalite yönünden çok önemlidir. Yüksek
dozdaki azot bitkinin vegetatif aksamının fazla artmasına
neden olmaktadır. Ayrıca yüksek dozdaki azotlu gübre
uçucu yağ oranını da belirli ölçüde düşürmektedir.
Ancak belirli miktardaki azotlu gübre uçucu yağ oranını
düşürmeden verimi arttırmaktadır.
Anasonda hasat ana çiçek topluluğundaki meyvelerin
kahverengileşmeye baş ladığı devrede yapılmaktadır.
Meyveler olgunlukta kolayca döküldüğünden şayet hasata
geç kalınacak olursa verim kaybı meydana gelir. Bu
nedenle tam olgunlaşmadan hasat gereklidir. Hasat
ya yolunmak yada biçilmek suretiyle yap ılmakta, yolunan
veya biçilen bitkilerin demetler yapılarak tarlada
veya harman yerinde kurutulması gerekmektedir.<br>

Ege bölgeisnde anason hasadı Temmuz başında yapılmakta
ancak bu tarih sıcak bölgelere doğru daha erken zamana,
ılıman iklimlerde daha geç devreye kaymaktadır. Kurutulan
bitkilerin harmanı genellikle dövenlerle yapılmaktadır.
Özellikle biçimden sonra demetler kurtulur. Demetler
yağmura maruz kalmama lıdır. Aksi takdirde meyvelerin
rengi koyulaşır. Böylece kalite düşer.
Kurutma suni koşullarda da yapılabilir. Ancak bu takdirde
kurutma sıcaklığının 35-40 oC'nin üstüne çıkmaması
gerekmektedir.
Verim :
Anasonda verim bölge ekolojik koşullarına, yetiştirme
tekniğine ve kullanılan çeşide göre büyük değişiklik
göstermektedir. Bornova koşullarında İspanya, Çeşme
ve Isparta kökenli anasonların Kasım, Şubat ve Mart
aylarındaki ekimlerinde en yüksek verim Şubat ekiminden
elde edilmiş bulunmaktadır.
Tüketim

Kullanılan Bitki Kısmı

İçerdiği Etken Madde : Anason meyvesi uçucu yağ içermektedir.
Bunun oranı % 1.5-3 arasında değişmektedir. En düşük
uçucu yağ oranının % 2 olması istenir. Uçucu yağın
en önemli maddesi Trans-anethol'dur. Bu uçucu yağın
% 80-90'ını oluşturur. Anasonun kendine özgü kokusu
ve tatlımsı tadı bu maddeden ileri gelmektedir. Anasona
kokusunu veren ancak tadı tatlımsı olmayan diğer bir
madde de Menthlychavicol-ısoanethol'dur.

Kullanımı
: Anason midevi, karminatif, iştah açıcı ve koku verici
etkilere sahiptir. Karminatif etkisi mide ve bağırsaklarda
fermantasyona engel olmasından ileri gelmektedir.
Ayrıca anason bazı içkilerin hazırlanmasında da kullnaılmaktadır.