Zooteknist
10.04.2009, 17:27
Toprak İşlemede Kullanılan Makine ve Ekipmanlar:
1. Pulluklar:
http://www.ozistar.com.tr/img/pulluk.gif
Pulluklar toprağı tam veya kısmen devirerek veya hiç devirmeden işleyen ekipmanlardır. Pulluklar iki gruba ayrılırlar:
1-Kulaklı Pulluklar
2- Diskli Pulluklar
Kulaklı Pulluklar:
Kulaklı pulluklar toprağı yaran ve çelik bir bıçaktan oluşan bir uç demiri ile, yarılan toprağı arkaya doğru kaldırarak bir veya iki yana deviren kulaklar ve pulluk uç demiri ile kulağı birbirine bağlayan bir tabandan oluşur. Kulakların büyüklüğü, şekli ve ağırlığı toprağın textürüne (karışım oranlarına göre toprak türü) göre değişir. Kulaklı pulluklar yapıları ve çalışma tarzlarına göre "sabit kulaklı pulluklar" ve döner kulaklı pulluklar" şeklinde olur. Sabit kulaklı pulluklarda kulaklar daima bir tarafa devirirler. Bu tip toprak işlemeye "tahtavari sürme metodu" denir. Bu da iki şekilde uygulanır. Birinci şekil, pulluk ilk çizgiyi parselin tam ortasından görüldüğü gibi açar ve parsel başlarında hep sağ taraftan dönülürse parselin ortasında ilk iki toprak şeridinin karşılaşmasından ötürü balıksırtı biçiminde bir tümsek oluşur. Bu nedenle bu tip toprak sürme yöntemine "balık sırtı sürme metodu" denir. İkinci şekilde ise ilk çizgi parselin kenarından açılarak parsel başlarında daima sola dönülürse, görüldüğü gibi ortada bir açık çizgi kalır. Buna da "açık çizgi sürme metodu" denir. Her iki yöntemde de parsel dalgalı hale gelir ve makinalı çalışma güçleşir. Döner kulaklı pulluklar ise bir pulluk çizgisi sonuna gelindiğinde, kulaklar sabit olmadığından otomatik olarak veya elle kolaylıkla pulluk kendi ekseni üzerinde 180° döndürülebilir. Bu nedenle iki yöne giderken de kulaklar toprağı aynı tarafa devirirler. Buna "düz sürme metodu" denir Bu metotda parsel muntazam sürülmüş olur. Bu metod daha kolaydır. Bu söylenen avantajlar dikkate alındığında fidanlıklar için önerilen bir yöntemdir.
Diskli Pulluklar:
Diskli pulluklarda kulak bir nevi çanak veya disk şeklini almıştır. Aynı zamanda bu disk, uç demiri görevini de yüklenmiştir. Diskli pullukta disk dönerek ilerlediğinden sürtünme daha az olur ve çekim gücünden tasarruf sağlanmış olur. Aynı zamanda kulaklı pullukta olduğu gibi sert bir pulluk tabanı oluşmasına neden olmaz. Kulaklı pulluklarda uç demiri sık sık bilenmesi gerektiği halde bunlarda diskler çalışırken kendiliğinden bilenmiş olur. Disklerin açısı değiştirilerek ağır ve hafif topraklara göre disk derinliğini ayarlamak mümkündür. Diskli pullukların, toprağı batışı genellikle pulluğun ağırlığı ile sağlandığından, bu pulluklar imkan nispetinde toprağı derin işleyebilmek için kulaklı pulluklardan daha ağır olarak yapılırlar. Ayrıca kuru ve ağır toprakları işleyebilmek için ilave ağırlıklarda konulabilir. Bu pulluklar toprağı iyi parçalayabilir, fakat kesip kaldırdığı toprak şeridini tam olarak deviremez. Bu sebeple toprak üstünde bulunan bitki artıklarını kulaklı pulluk gibi iyi kapatmaz. Diğer bir hususta diskler yuvarlak olduğundan çizgi tabanı dalgalı olur. Yani parselin her tarafı aynı derinlikte sürülemez. Bununla beraber kuru, köklerin ve çalıların toprak işlemeyi güçleştirdiği sert, sazlı, balçıklı, çok yapışkan topraklı fidanlık kısımlarında kulaklı pulluğa nazaran çok daha ziyade ham toprakların ilk işlenmesinde ve çayır alanlarının soyularak aktarılmasında kullanılır. Fakat normal topraklarda kulaklı pulluk kadar toprağı iyi işleyemez. Bu itibarla normal şartlarda kulaklı pulluğu tercih etmelidir.
Dipkazan Pulluklar:
Toprağın hem derin hem de alt-üst edilmeden yerinde işlenmesi gerektiği durumlarda ve ilk işleme toprak sert ve köklü ise dipkazan denilen ekipmanla yapılmalıdır. Bu ekipman, özellikle alt toprağı ince textürlü olan kök gelişimini engelleyecek derecede sıkı istiflenmiş topraklarda, altta kök yayılış sahasına giren çeşitli toprak derinliklerinde geçirimsiz sert kireç taşı, pastası veya pulluk tabanı teşekkülü gibi sert bir tabanın bulunduğu topraklarda çok etkilidir. Ağır topraklarda ve durgun su şartlarında dipkazanla toprak işleme, havalanma ve drenaj bakımında da büyük fayda sağlar. Bu ekipmanla toprak 50 - 60cm. ve özel durumlarda 70 - 80cm. derinlikte işlenebilir. Fidanlıklarda bu ekipman sadece kuruluş aşamasında gerekli olur.
3. Diskaro veya Diskli Tırmıklar:
Diskarolar sürüm sonu keseklerin dağıtılmasında, dinlendirilmeye ayrılan parsellerin ot mücadelesinde, sahaya verilen herbisit veya gübrenin karıştırılmasında kullanılan, çapları 40 - 50cm, kalınlığı 3 - 4mm. olan, keskin kenarlı (kertiklileri de mevcut), iç bükey çelik disklerden meydana gelmiş bir toprak işleme ekipmanıdır. Kenarları düzgün olanlar normal koşullarda, kertikli olanlar ise bitki artıklarının parçalanması amacıyla kullanılırlar. Diskler sayıları 4-14 arasında değişir şekilde bir mil üzerine monte edilmişlerdir. Buna batarya denir. Bataryaların sayılarına göre ve dizilişlerine göre tek etkili, çift etkili gibi iş hacmine göre sınıflandırmalar mevcuttur.
Toprak Frezleri
Fidanlıklarda, park ve bahçelerde ve çevre düzenleme işlerinde ilk işlemeden sonra devamlı ve en çok kullanılan toprak işleme ekipmanları toprak frezleridir. Bunlar gücünü motordan alarak yüksek devir hızı ile dönen yaylı veya sabit bıçaklarla toprağı ince bir kırıntı haline getirirler. Yabani otları parçalar, keser, toprak yüzüne yayılan gübreyi toprakla gayet iyi karıştırır. Yastıkları ekim ve repikaja gayet iyi hazırlar. Frezler fide veya fidan sıraları arasında aralıklara göre gerekli bir ayarlama yapılarak ot mücadelesi ve çapalama işlerini de yapar. Ancak ayrık gibi kök ve diğer vejetatif parçaları ile kolayca üreyen cinsten yabani otları frezlemek onları ufak parçalara bölüp daha fazla yayılarak üremelerini sağlar. Bu nedenle böyle yerlerde ot mücadelesinde freze kullanmamak lazımdır. Bir de taşlı topraklarda da frez kancaları sık sık kırıldığından kullanılması önerilmez. Frezler toprak frezleri, çapa frezleri olarak çeşitli tipte ve genişlikte olmaktadır.
Merdaneler:
Tohum yatağı hazırlığında kullanılan aletlerdir. Toprağı bastırır, kesekleri kırar ve tarlayı düzeltir. Bazı durumlarda ekimden hemen sonra araziye sokularak çimlendirme hızı artırılır. Merdanelerin işleyici gövdeleri bir mile bağlı olarak dönen; düz bir silindir, yarı çevresi tırtıllı, üçgen veya çıkıntılı olan disklerden meydana gelmişlerdir.
Merdaneler yüzey şekillerine göre üçe ayrılırlar;
1- Düz merdaneler
2- Dalgalı merdaneler
3- Dip bastıran merdaneler. Düz merdaneler küçük alanlarda (çim bastırmada) insan gücüyle çekilirler.
1. Pulluklar:
http://www.ozistar.com.tr/img/pulluk.gif
Pulluklar toprağı tam veya kısmen devirerek veya hiç devirmeden işleyen ekipmanlardır. Pulluklar iki gruba ayrılırlar:
1-Kulaklı Pulluklar
2- Diskli Pulluklar
Kulaklı Pulluklar:
Kulaklı pulluklar toprağı yaran ve çelik bir bıçaktan oluşan bir uç demiri ile, yarılan toprağı arkaya doğru kaldırarak bir veya iki yana deviren kulaklar ve pulluk uç demiri ile kulağı birbirine bağlayan bir tabandan oluşur. Kulakların büyüklüğü, şekli ve ağırlığı toprağın textürüne (karışım oranlarına göre toprak türü) göre değişir. Kulaklı pulluklar yapıları ve çalışma tarzlarına göre "sabit kulaklı pulluklar" ve döner kulaklı pulluklar" şeklinde olur. Sabit kulaklı pulluklarda kulaklar daima bir tarafa devirirler. Bu tip toprak işlemeye "tahtavari sürme metodu" denir. Bu da iki şekilde uygulanır. Birinci şekil, pulluk ilk çizgiyi parselin tam ortasından görüldüğü gibi açar ve parsel başlarında hep sağ taraftan dönülürse parselin ortasında ilk iki toprak şeridinin karşılaşmasından ötürü balıksırtı biçiminde bir tümsek oluşur. Bu nedenle bu tip toprak sürme yöntemine "balık sırtı sürme metodu" denir. İkinci şekilde ise ilk çizgi parselin kenarından açılarak parsel başlarında daima sola dönülürse, görüldüğü gibi ortada bir açık çizgi kalır. Buna da "açık çizgi sürme metodu" denir. Her iki yöntemde de parsel dalgalı hale gelir ve makinalı çalışma güçleşir. Döner kulaklı pulluklar ise bir pulluk çizgisi sonuna gelindiğinde, kulaklar sabit olmadığından otomatik olarak veya elle kolaylıkla pulluk kendi ekseni üzerinde 180° döndürülebilir. Bu nedenle iki yöne giderken de kulaklar toprağı aynı tarafa devirirler. Buna "düz sürme metodu" denir Bu metotda parsel muntazam sürülmüş olur. Bu metod daha kolaydır. Bu söylenen avantajlar dikkate alındığında fidanlıklar için önerilen bir yöntemdir.
Diskli Pulluklar:
Diskli pulluklarda kulak bir nevi çanak veya disk şeklini almıştır. Aynı zamanda bu disk, uç demiri görevini de yüklenmiştir. Diskli pullukta disk dönerek ilerlediğinden sürtünme daha az olur ve çekim gücünden tasarruf sağlanmış olur. Aynı zamanda kulaklı pullukta olduğu gibi sert bir pulluk tabanı oluşmasına neden olmaz. Kulaklı pulluklarda uç demiri sık sık bilenmesi gerektiği halde bunlarda diskler çalışırken kendiliğinden bilenmiş olur. Disklerin açısı değiştirilerek ağır ve hafif topraklara göre disk derinliğini ayarlamak mümkündür. Diskli pullukların, toprağı batışı genellikle pulluğun ağırlığı ile sağlandığından, bu pulluklar imkan nispetinde toprağı derin işleyebilmek için kulaklı pulluklardan daha ağır olarak yapılırlar. Ayrıca kuru ve ağır toprakları işleyebilmek için ilave ağırlıklarda konulabilir. Bu pulluklar toprağı iyi parçalayabilir, fakat kesip kaldırdığı toprak şeridini tam olarak deviremez. Bu sebeple toprak üstünde bulunan bitki artıklarını kulaklı pulluk gibi iyi kapatmaz. Diğer bir hususta diskler yuvarlak olduğundan çizgi tabanı dalgalı olur. Yani parselin her tarafı aynı derinlikte sürülemez. Bununla beraber kuru, köklerin ve çalıların toprak işlemeyi güçleştirdiği sert, sazlı, balçıklı, çok yapışkan topraklı fidanlık kısımlarında kulaklı pulluğa nazaran çok daha ziyade ham toprakların ilk işlenmesinde ve çayır alanlarının soyularak aktarılmasında kullanılır. Fakat normal topraklarda kulaklı pulluk kadar toprağı iyi işleyemez. Bu itibarla normal şartlarda kulaklı pulluğu tercih etmelidir.
Dipkazan Pulluklar:
Toprağın hem derin hem de alt-üst edilmeden yerinde işlenmesi gerektiği durumlarda ve ilk işleme toprak sert ve köklü ise dipkazan denilen ekipmanla yapılmalıdır. Bu ekipman, özellikle alt toprağı ince textürlü olan kök gelişimini engelleyecek derecede sıkı istiflenmiş topraklarda, altta kök yayılış sahasına giren çeşitli toprak derinliklerinde geçirimsiz sert kireç taşı, pastası veya pulluk tabanı teşekkülü gibi sert bir tabanın bulunduğu topraklarda çok etkilidir. Ağır topraklarda ve durgun su şartlarında dipkazanla toprak işleme, havalanma ve drenaj bakımında da büyük fayda sağlar. Bu ekipmanla toprak 50 - 60cm. ve özel durumlarda 70 - 80cm. derinlikte işlenebilir. Fidanlıklarda bu ekipman sadece kuruluş aşamasında gerekli olur.
3. Diskaro veya Diskli Tırmıklar:
Diskarolar sürüm sonu keseklerin dağıtılmasında, dinlendirilmeye ayrılan parsellerin ot mücadelesinde, sahaya verilen herbisit veya gübrenin karıştırılmasında kullanılan, çapları 40 - 50cm, kalınlığı 3 - 4mm. olan, keskin kenarlı (kertiklileri de mevcut), iç bükey çelik disklerden meydana gelmiş bir toprak işleme ekipmanıdır. Kenarları düzgün olanlar normal koşullarda, kertikli olanlar ise bitki artıklarının parçalanması amacıyla kullanılırlar. Diskler sayıları 4-14 arasında değişir şekilde bir mil üzerine monte edilmişlerdir. Buna batarya denir. Bataryaların sayılarına göre ve dizilişlerine göre tek etkili, çift etkili gibi iş hacmine göre sınıflandırmalar mevcuttur.
Toprak Frezleri
Fidanlıklarda, park ve bahçelerde ve çevre düzenleme işlerinde ilk işlemeden sonra devamlı ve en çok kullanılan toprak işleme ekipmanları toprak frezleridir. Bunlar gücünü motordan alarak yüksek devir hızı ile dönen yaylı veya sabit bıçaklarla toprağı ince bir kırıntı haline getirirler. Yabani otları parçalar, keser, toprak yüzüne yayılan gübreyi toprakla gayet iyi karıştırır. Yastıkları ekim ve repikaja gayet iyi hazırlar. Frezler fide veya fidan sıraları arasında aralıklara göre gerekli bir ayarlama yapılarak ot mücadelesi ve çapalama işlerini de yapar. Ancak ayrık gibi kök ve diğer vejetatif parçaları ile kolayca üreyen cinsten yabani otları frezlemek onları ufak parçalara bölüp daha fazla yayılarak üremelerini sağlar. Bu nedenle böyle yerlerde ot mücadelesinde freze kullanmamak lazımdır. Bir de taşlı topraklarda da frez kancaları sık sık kırıldığından kullanılması önerilmez. Frezler toprak frezleri, çapa frezleri olarak çeşitli tipte ve genişlikte olmaktadır.
Merdaneler:
Tohum yatağı hazırlığında kullanılan aletlerdir. Toprağı bastırır, kesekleri kırar ve tarlayı düzeltir. Bazı durumlarda ekimden hemen sonra araziye sokularak çimlendirme hızı artırılır. Merdanelerin işleyici gövdeleri bir mile bağlı olarak dönen; düz bir silindir, yarı çevresi tırtıllı, üçgen veya çıkıntılı olan disklerden meydana gelmişlerdir.
Merdaneler yüzey şekillerine göre üçe ayrılırlar;
1- Düz merdaneler
2- Dalgalı merdaneler
3- Dip bastıran merdaneler. Düz merdaneler küçük alanlarda (çim bastırmada) insan gücüyle çekilirler.