Tehlikeli Olabilecek Yem Maddeleri

[theeiliens]

Her yem maddesi kullanılamaz.Hatta bazıları oldukça tehlikelidir.Zehirli bitkilerden inek içgüdüsel olarak kaçınır. Ne varki porsuk ağacında (Taxus) ineğin emniyet sistemi sanki etkisiz hale gelir.
Bitkilerden gerçekten tehlikeli olanlar rumen fizyolojisini karışık hale getirenlerdir. Bazı yem maddeleri rumenin şişmesine sebep olabilir. Bunlar özellikle taze yonca ve çok gübrelenmiş ara üründür. Bozulmuş küflenmiş yem maddelerinden kaçınılmalıdır. Donmuş yemde kötüdür. Bunun yanında üst tüketim sınırı dikkate alınması gereken bir dizi yem maddesi vardır:
Yem pancarı 50 kg
Şeker pancarı 10 kg
Kuru dilimler 4 kg
Preslenmiş dilimler 30 kg
Şalgam 20 kg
Sonbahar şalgamı 40 kg
Havuçlar 30 kg
Kızılpazı 20 kg
Yeşil lahana 25 kg
Kırmızı lahana beyaz lahana 25 kg
Kolza 30 kg
Patates 10 kg
Bira posası 7 kg
Fasülye küspesi
Bezelye küspesi güç yeminin %25
Pekmez 1 kg
Mısır slajı 24 kg
Bozuklukları işaret eden belirtiler vardır. Düşen süt oranı içeriği geviş getirenlere uygun olmayan yemler yani ham selüloz veya kaba yem eksikliğinin işaretidir. İneğin kesif yemi reddetmesi başlayan bir metabolizma eksikliğinin belirtisidir.
Eksik geviş getirme ciddi bir rumen bozukluğu belirtisidir. Veteriner tarafımndan kontrol edilmelidir.

Süt hayvanı yemlemenin temelleri
1.Geviş getirenlere uygun yemleme: Ham selüloz ve yapısı açısından ineğin gereksinimlerinin dikkate alınması
2.Verime uygun yemleme: Enerji ve protein için ihtiyaç normlarının karşılanmsaı ne gerektiğinden az ne gerektiğinden fazla
3.Mineral ve etki maddelerinin yeteri kadar karşılanması: İhtiyaç değerilerinin karşılanması,bu arada eksik tedarik fazla yüksek tedarik kadar zararlıdır,özellikle kalsiyum mısır slajı gibi, vatamin A açısından fakir yem maddelerine vitamin tedariki kontol altında tutulmalıdır.


Prof. Dr. Muhittin Özder NKÜ Ziraat (http://www.ziraatciyiz.biz) Fakültesi ders notları

[Zooteknist]

1- Yeterli miktarda kaba yem verilemiyorsa, türü ne olursa olsun hiç bir kesif yem alabildiğince yedirilemez. Rumende laktik asit başta olmak üzere asitlik artar, rumen metabolizması aşırı sekteye uğrar. Hatta bu durum uzun sürerse, hayvanı ölüme bile götürebilir.

2- Hububat, şekerli maddeler, unlu maddeler ve kesif yemler, ani ve alışılmadık miktarlarda yedirilmemeli, tedrici olarak alıştırılarak yedirmelidir. Aksi takdirde gazlı şişkinlik, rumen asidozu (hamurlama) kronik hazımsızlık yemden yararlanmanın azalması, süt veriminde düşme, süt yağının azalması gibi çok önemli metabolik problemler ortaya çıkar.

3- Karma yemlerin bozulmaması için en çok iki haftalık yapılmalı veya satın alınmalıdır.

4- Baharda hayvanlar meraya çıktıklarında hayvanlara verilen kesif yem bir miktar azaltılır. Ayrıca sabah meraya çıkmadan önce ve akşam ahıra geldiğinde hayvana bir miktar kuru ot verilmelidir. Aksi takdirde sindirim bozulur, süt ve sütteki yağ miktarı azalır.

5- İyi gübrelenmiş tarlalardan hasat edilen körpe bitkiler nitrat ve nitritler bakımından zengin olduğu için dikkatli yedirilmelidir. Aksi takdirde zehirlenmeler görülebilir. Hayvan davranışlarında bozukluklar görülebilir.

6- Melas iyi bir yem maddesi olmasına rağmen hayvan başına günde 0,5 kilodan fazla yedirilmemelidir.

7- Pancar yaprağı fazla yedirildiğinde bağırsakları tahriş eder. Pancar hasadı döneminde hayvanlar yarı yarıya doyurulduktan sonra pancar tarlasına sokulmalıdır.

8- Çimlenmiş patates ve bozulmuş patates posası, antinutrisyonel faktör olan solanin içerdiğinden hayvanlara yedirilmemelidir.

9- Bazı bitkiler (Kanyaş, sudan otu) çiçekten önceki dönemde zehirlidir.

10- Fazla yedirilen soğan, lahana, karalahana yaprakları kanı hemolize eder. Hayvan kanlı görünüşte idrar yapar.

11- Meşe yaprağı, eğrelti otu ve köpek lahanası gibi orman altı bitkiler fazla yedirildiklerinde zarar verirler. Bunlar böbrek bozukluklarına ve idrar keselerinde tümör oluşmasına neden olabilirler.

12- Burçak, bakla, acı bakla (lupen) ve diğer baklagil bitkilerinin tohumları fazla ve sürekli yedirilirse, verim düşüklüğüne, kızgınlık düzensizliklerine ve döl tutmamaya neden olurlar.

13- Çiğit kabuğu saman yerine kullanılabilecek bir kaba yemdir. Uzun süre verildiğinde yapraklı midede konstipasyona neden olabilir. Bu nedenle bu yemler karıştırılarak yedirilmelidir.

14- Silolarda bozulan hububatların da hayvan yemi olarak kullanılması risklidir.

15- Elekaltı hububatlarda bol miktarda yabancı ot tohumu olabileceğinden rasyona ancak %5 oranında katılmalıdırlar.

16- Çeltik kavuzu hayvan yemi olarak bir değer ifade etmediğinden sindirilme oranı düşük olduğu için sığırlara yedirilmemelidir.

17- Hayvanların çöplüklerde ve çevre kirliliği olan yerlerde otlatılması sakıncalıdır. Buralarda bulunan çürük ve küflenmiş maddeler hayvanda zehirlenmelere yol açabilir.

18- Mutfak, fırın ve sofra artıklarında “Batilismus ve mantar” toksinleri çokça bulunduğundan tedavisi mümkün olmayan sinirsel hastalıklara neden olurlar. Bu nedenle bu maddeler yedirilirken dikkatli olunmalı bozuk ve küflü olanlar yedirilmemelidir.

19- Küflenmiş yemler, kısa ve uzun vadede tedavisi mümkün olmayan sinirsel bozukluklara, felçlere ve karaciğer yetmezliklerine kanlı ishaller ve hastalıklara karşı direnç azlığına neden olurlar.

20- Sterilize edilmemiş veya silajlanmamış tavuk gübresi Botilusmus riski taşıdığından yedirilmemelidir.