Mr.Muhendis
31.10.2010, 08:53
Turunçgiller: Turunçgillerde ortalama minimum gelişme sıcaklığı 12-13°C'dir. Ancak limonlar 7-8°C'de, üç yapraklı ise 15°C'de gelişmeye başlar. Turunçgillerin optimum sıcaklık isteği 26-28°C olup yetiştiriciliğini sınırlayan en önemli iklim etmeni düşük sıcaklıklardır.
Sıcaklık isteği yönünden en ilginç tür limondur. Bu meyve türü, gelişme döneminde diğer turunçgillere göre nisbeten daha serin hava istediği halde, düşük sıcaklıklara daha duyarlıdır. Buna karşılık altıntop yaz döneminde 52°C'ye kadar dayanabilmektedir. Yüksek sıcaklıklara dayanım açısından altıntopu, laym, mandarin ve portakal izlemektedir. Sıcaklık toplamı yönünden limon en düşük, altıntop ise en yüksek isteğe sahiptirler.
Bazı turunçgil türlerinin düşük sıcaklıklara dayanım durumları aşağıda verilmiştir.
Ağaç kavunu .................. (Citrus medica)....................... -1°C
Laym................................ {Citrus aurantifolia) ............ -3°C
Limon............................... (Citrus limon)........................ -3.5°C
Altıntop............................. (Citrus paradisi) .................. -4°C
Şadok ............................ (Citrus grandis)..................... -4°C
Portakal.......................... (Citrus sinensis) .................. -5°C
Turunç.............................. (Citrus aurantium) ............. -5,-6°C
Satsuma mandarini . . . (Citrus unshiu)....................... -8°C
Üç yapraklı ................... (Poncirus trifoliata) ...... -15°C
Turunçgiller hava oransal neminin %60-70 dolayında olmasını tercih ederler. Daha düşük hava oransal nemi, kabuğun kalınlaşmasına, meyve şeklinin bozulmasına ve renginin matlaşmasına, kalitenin düşmesine ve Haziran dökümlerinin artmasına neden olur. Ancak daha yüksek nem de özellikle mantari hastalıklar açısından zararlıdır.
Zeytin: Zeytin yetiştiriciliği için en uygun ekoloji 30°-45° enlemleri arasında kalan kuşaktır. -7°C'ye kadar dayanıklı olduğu halde kış sıcaklıklarının -4 ve -5°C'nin altına sık sık düştüğü alanlarda zeytin yetiştiriciliği rizikoludur. Zeytinin, çeşitlere göre büyük ölçüde değişmekle beraber önemli sayılabilecek düzeyde bir soğuklama isteğine sahip olması, bu meyve türünün, tropik iklim kuşağında yetiştiriciliğini sınırlamaktadır. İyi su tutan topraklarda yıllık yağışın 200 mm, hatta altında olduğu yörelerde bile zeytinden ürün alınırsa da yıllık yağışın 400 mm'den düşük olduğu yörelerde zeytin yabanileri yetişememektedir.
İncir: Kışları ılık, yazları sıcak ve kurak geçen ekolojilerde daha iyi sonuç verir. Kışm sıcaklığın -9°C'den aşağı düştüğü yerlerde ekonomik anlamda incir yetiştiriciliği yapılamaz. Çünkü, bu sıcaklıkta genç sürgünler zarar görmektedir. Sıcaklığın -13°C ve -14°C'ye düştüğü durumlarda ise toprak üstü organları tümüyle donmaktadır.
Temmuz-Eylül dönemi kurutmalık incirlerde hasat ve kurutma mevsimi olduğundan bu devrede kurak ve sıcak bir hava arzu edilir. Yıllık yağışı 550 mm'den düşük olan yerlerde sulama gereklidir.
Muz: Aslında bir tropik iklim meyvesi olan muz, ülkemizde Alanya-Anamur arasında oluşmuş bazı mikroklimalarda yetiştirilebilmektedir. Ülkemizde yetiştirilen meyve türleri arasında düşük sıcaklıklara en duyarlı olanı muzdur. Muz bitkisi sıcaklık 0°C'ye düştüğünde zarar görmeye başlar. Sıcaklığın -1.5 ve -2.0°C'ye 10-15 dakika süre ile düşmesi muzun toprak üstü aksamının donmasına yol açmaktadır. Kış minimum sıcaklığının 12°C'nin altına düşmemesi gerekir. Sıcaklık toplamı isteği çok yüksektir. Düzenli ve yüksek bir yağış rejimi ister. Aylık toplam yağışın 100 mm dolayında olduğu yörelerde sulanmadan yetiştirilebilir.
Nar: İklim koşullarına adaptasyon yeteneği oldukça yüksek bir meyve türüdür. Yıllık dallar ve üzerlerindeki gözler -10°C'ye, iki ve daha yaşlı dallar -15°C'ye kadar dayanmaktadır. Geç çiçek açtığından ilkbahar geç donlarından genellikle etkilenmez. Özellikle ilkbahar döneminde yoğun olmak üzere yıllık 500 mm yağış yeterli olmaktadır.
Sıcaklık isteği yönünden en ilginç tür limondur. Bu meyve türü, gelişme döneminde diğer turunçgillere göre nisbeten daha serin hava istediği halde, düşük sıcaklıklara daha duyarlıdır. Buna karşılık altıntop yaz döneminde 52°C'ye kadar dayanabilmektedir. Yüksek sıcaklıklara dayanım açısından altıntopu, laym, mandarin ve portakal izlemektedir. Sıcaklık toplamı yönünden limon en düşük, altıntop ise en yüksek isteğe sahiptirler.
Bazı turunçgil türlerinin düşük sıcaklıklara dayanım durumları aşağıda verilmiştir.
Ağaç kavunu .................. (Citrus medica)....................... -1°C
Laym................................ {Citrus aurantifolia) ............ -3°C
Limon............................... (Citrus limon)........................ -3.5°C
Altıntop............................. (Citrus paradisi) .................. -4°C
Şadok ............................ (Citrus grandis)..................... -4°C
Portakal.......................... (Citrus sinensis) .................. -5°C
Turunç.............................. (Citrus aurantium) ............. -5,-6°C
Satsuma mandarini . . . (Citrus unshiu)....................... -8°C
Üç yapraklı ................... (Poncirus trifoliata) ...... -15°C
Turunçgiller hava oransal neminin %60-70 dolayında olmasını tercih ederler. Daha düşük hava oransal nemi, kabuğun kalınlaşmasına, meyve şeklinin bozulmasına ve renginin matlaşmasına, kalitenin düşmesine ve Haziran dökümlerinin artmasına neden olur. Ancak daha yüksek nem de özellikle mantari hastalıklar açısından zararlıdır.
Zeytin: Zeytin yetiştiriciliği için en uygun ekoloji 30°-45° enlemleri arasında kalan kuşaktır. -7°C'ye kadar dayanıklı olduğu halde kış sıcaklıklarının -4 ve -5°C'nin altına sık sık düştüğü alanlarda zeytin yetiştiriciliği rizikoludur. Zeytinin, çeşitlere göre büyük ölçüde değişmekle beraber önemli sayılabilecek düzeyde bir soğuklama isteğine sahip olması, bu meyve türünün, tropik iklim kuşağında yetiştiriciliğini sınırlamaktadır. İyi su tutan topraklarda yıllık yağışın 200 mm, hatta altında olduğu yörelerde bile zeytinden ürün alınırsa da yıllık yağışın 400 mm'den düşük olduğu yörelerde zeytin yabanileri yetişememektedir.
İncir: Kışları ılık, yazları sıcak ve kurak geçen ekolojilerde daha iyi sonuç verir. Kışm sıcaklığın -9°C'den aşağı düştüğü yerlerde ekonomik anlamda incir yetiştiriciliği yapılamaz. Çünkü, bu sıcaklıkta genç sürgünler zarar görmektedir. Sıcaklığın -13°C ve -14°C'ye düştüğü durumlarda ise toprak üstü organları tümüyle donmaktadır.
Temmuz-Eylül dönemi kurutmalık incirlerde hasat ve kurutma mevsimi olduğundan bu devrede kurak ve sıcak bir hava arzu edilir. Yıllık yağışı 550 mm'den düşük olan yerlerde sulama gereklidir.
Muz: Aslında bir tropik iklim meyvesi olan muz, ülkemizde Alanya-Anamur arasında oluşmuş bazı mikroklimalarda yetiştirilebilmektedir. Ülkemizde yetiştirilen meyve türleri arasında düşük sıcaklıklara en duyarlı olanı muzdur. Muz bitkisi sıcaklık 0°C'ye düştüğünde zarar görmeye başlar. Sıcaklığın -1.5 ve -2.0°C'ye 10-15 dakika süre ile düşmesi muzun toprak üstü aksamının donmasına yol açmaktadır. Kış minimum sıcaklığının 12°C'nin altına düşmemesi gerekir. Sıcaklık toplamı isteği çok yüksektir. Düzenli ve yüksek bir yağış rejimi ister. Aylık toplam yağışın 100 mm dolayında olduğu yörelerde sulanmadan yetiştirilebilir.
Nar: İklim koşullarına adaptasyon yeteneği oldukça yüksek bir meyve türüdür. Yıllık dallar ve üzerlerindeki gözler -10°C'ye, iki ve daha yaşlı dallar -15°C'ye kadar dayanmaktadır. Geç çiçek açtığından ilkbahar geç donlarından genellikle etkilenmez. Özellikle ilkbahar döneminde yoğun olmak üzere yıllık 500 mm yağış yeterli olmaktadır.