Livadi
24.05.2010, 08:58
PROJENIN TANIMI
Projenin Tanimi: En az 20 bas ve en çok 50 bas Süt Sigiri kapasitesine sahip isletmelere; sözlesmeli Süt Sigirciligi esasina dayali, Tarim ve Köyisleri Bakanligi Tarimsal Üretim ve Gelistirme Genel Müdürlügü(TÜGEM) koordinatörlügünde, T.C Ziraat Bankasi ve Tarim Kredi Kooperatiflerince kullandirilan %60 Faiz Indirimli Kredinin belli kapasite ve ölçekte olan süt sanayi ve entegre süt sigirciligi isletmeleri araciligi ile kullandirilarak, hayvanciligin gelismesine olumlu katki saglamak ve üreticinin daha yüksek gelir elde etmesini amaçlamaktadir.
Projenin Amacı: Banka ve kooperatif kredilerinin Süt sigirciliginda kapasite olusturulmasi için ülke çapinda etkin bir sekilde kullanimi ile, tarimsal üretim ve tarimsal sanayi entegrasyonunun saglanmasi amaçlanmaktadir.
Projenin Gerekçesi: Türkiye’de hayvanciligin özellikle süt sigirciliginin gelisememesinde en önemli faktörlerin basinda finansman kaynaklarinin etkin kullanilamamasi gelmektedir. Hayvancilik Sektörü için belirlenen Ulusal Hedeflerin gerçeklesmesi ancak isletmelerin yapisal sorunlarinin giderilmesi ile kredi kaynaklarinin iyilestirilmesine baglidir. Sektör için kronik hale gelen sorunlar uygulanan destekleme ve kredi politikalari ile azalmaya baslamistir.
Ülkemizin son yillarda siyasal ve ekonomik istikrara kavusmasi, enflasyonla mücadelede saglanan basari, rant ekonomisi yerine üretim ekonomisine geçis, girisimcileri özellikle süt sigirciligi yatirimlarina yöneltmistir. Bu gelismeler ve yönelmeler tarimsal kredilendirme faaliyetlerini de etkilemistir
Tarimin en önemli kredi kaynagini olusturan T.C. Ziraat Bankasi ve Tarim Kredi Kooperatiflerinin kullandirdigi kredilerde iyilestirmeler gerçeklestirilmis ve süt sigirciligi için kredi faizi % 60 oraninda indirilmistir.
Süt sigirciligi isletmelerinde yapisal dönüsümün saglanmasi ve istenen hedeflerin gerçeklesmesi ; kullandirilan kredinin etkin organizasyonlar araciligi ile planlanarak dagitilmasi ve denetlenmesi ile hiz kazanacaktir.
Projenin Hedefleri:
• Kırsal kalkinmaya destek saglamak,
• Yöre şartlarına uygun damızlık nitelikli süt sığırı ihtiyacının karşılanması
• Hijyenik sartlarda süt üretiminin yapilarak pazarlanmasi,
• Yetistiricilerin egitimi ve örgütlenmesini saglamak,
• Kaba yem üretiminin artirilmasi
• İşletme girdilerinin(Konsantre yem, ilaç vb.) planlı teminini sağlamak,
• Hayvan salığı ve islahı tedbirlerinin zamaninda uygulanmasi,
• Kredi kullaniminda etkinlik,
• Üretici gelirlerinin artırılmasını hedeflenmektedir.
II - PROJENIN UYGULAMA ESASLARI
SÖZLESMELI SÜT SIGIRCILIGI- KREDI KURULUSLARI -ÜRETICI-SÜT SANAYI KURULUSLARI YA DA HAYVANCILIK ISLETMELERI ISBIRLIGI MODELININ ESASLARI
Sözlesmeler ve Kredilerin esasi
Sözlesmeler de Kullandirilacak Kredilendirmenin Esasi
Kredilendirme; Tarimsal faaliyet yapan isletmeler için 01.12.2006 tarih ve 26363 sayili Resmi Gazete’de yayinlanan 2006/11201 sayili Bakanlar Kurulu Karari ile Hayvansal üretime yönelik yatirimlar için %60 oraninda faiz indirimi uygulamasi esaslari ve Bakanlik ile Bankanin müsterek olarak hazirlanacak “Sözlesmeli Süt Sigirciligi Uygulama Esaslari” na göre yapilacaktir.
Sözlesmelerin Esasi:
Sözlesmeli Süt Sigirciliginin esasi; üretici ve uygulayici kuruluslar ile belli ölçekteki hayvancilik isletmeleri arasinda yazili olarak gerçeklesen bir anlasmaya dayanir. Yapilan sözlesmelerin içerigi;
• Kredi kullaniminin,
• Hammadde temininin,
• Ürünün kalite ve standardinin,
• Satin alma sartlarinin,
• Teknik ve saglik desteklerinin nasil yürütülecegini kapsamaktadir.
Isletmelerde Aranacak sartlar ve kapasiteleri
Kurulu Isletmeler:
• Damizlik süt sigiri yetistirebilecek ve hijyenik süt üretebilecek alt yapiya sahip olmali,
(Sagim ünitesi ve sogutma tanki),
• Barinaklar, en az 20 ile 50 bas damizlik süt sigiri kapasiteye sahip olmali,
• Yem bitkisi yetistirebilecek yeterli arazisinin olmasi,
• Uygulayici kuruslarinin bulundugu merkezde olmali,
• Kredi kuruluslarinin belirledigi kredilendirme kosullarina sahip olmali,
Yeni Kurulan Isletmeler:
• Barinaklar,teknik sartlara uygun planlanmali,
• Kapasite, en az 20 ile 50 bas damizlik süt sigiri arasinda olmali,
• Süt Sagim ünitesi ve sogutma tankinin kurulmasi planlanmali,
• Kapasiteye uygun yem bitkileri ekilisleri için yeterli araziye sahip olmali,
• Uygulayici kuruslarinin bulundugu merkezde olmali,
• Kredi kuruluslarinin belirledigi kredilendirme kosullarina sahip olmali
Uygulayici Kurulusta Aranacak Sartlar
• Sözlesme kapsaminda üretilecek sütü isleyecek kapasiteye sahip süt isleme tesisine,
• Pazarlama imkanlarina,
• Sözlesme de kullandirilacak krediye kefalet olacak sartlara,
• Sözlesme kapsaminda götürülecek hizmetleri karsilayacak teknik donanima, Sahip olmalidir.
Uygulayici Kuruluslarin Belirlenmesi:
Sözlesmeli üretim modelinde yer alacak kurum ve kuruluslar; bu proje kapsaminda hazirlayacaklari Projelerini ve uygulama esaslarinda belirtilecek olan bilgi ve belgelerle birlikte Bakanlik Tarimsal Üretim ve Gelistirme Genel Müdürlügüne teslim ederler. Genel Müdürlük uygulama esaslari çerçevesinde talepleri inceler ve uygun bulunan kurulus ve kurumlari Bankaya bildirir.
Uygulayici Kuruluslarin Sorumluluklari:
Bakanlik ve Kredi kuruluslarinca hazirlanacak Uygulama esaslarinda belirlenen sartlara göre
• Yetistiricilerin belirlenmesi,
• Sözlesmelerin yapilmasi,
• Canli hayvan temini,
• Üretim için gereken her türlü girdilerin temini,
• Isletmelerin teknik ve saglik hizmetlerini yerine getirilmesi,
• Yetistiricilerin egitimi ve yem bitkileri ekilislerinin yapilmasi,
• Ürünleri almak,
• Üretim kayitlarinin tutulmasi,Yetistiricilerin egitiminin yapilmasi,
• Kredilerin amacina uygun kullanildigini denetlemek,
• Diger hususlari yerine getirmekle mükelleftir.
Kredilendirme Konulari:
7.1. • Yatirim Kredileri; • Hayvan barinaklarinin yapimi veya tadilati • Damizlik Düve-Süt Sigiri Alimi
7.2. • Isletme Kredileri • Kaba ve konsantre yem alimlari • Asi-ilaç-sigorta vb. giderleri
Kredilerin Kullandirilmasi
8.1. Kredi taleplerinin Degerlendirilmesi
• Bakanlikça uygun görülen uygulayici kuruluslar için Sözlesmeli üretim kapsaminda, firma hakkinda
Bankaca Mali Tahlil ve Istihbarat Raporu düzenlenir.
• Banka mevzuati çerçevesinde yapilan Mali Tahlil ve Istihbarat Raporu sonucu uygun bulunan uygulayici kurulus ve Tarim Kredi Kooperatiflerine de kullandirilabilir. Üreticilere açilacak kredilerin geri dönüsünü garanti altina almak amaciyla; üretici, firmadan alacagi ürün bedelini Bankaya temlik eder, firma ürün bedelini üreticinin kredi borcuna mahsup edilmek üzere Bankaya aktarir. Sözlesmeli üretim kredisi kullandirilabilmesi için, yürütülecek islemlere iliskin olarak, sözlesmeli üretim yaptiran firma ile Banka arasinda protokol düzenlenir.
8.2. Üreticilere kredi kullandirilmasi:
Bu kapsamdaki krediler, sadece üretim dönemi ile iliskili olarak firmanin ürün bedelini ödeyecegi dönem dikkate alinarak vade esasina göre açilir.
Bakanlikça uygun görülen uygulayici kuruluslarinin Bankaca yapilan Mali Tahlil ve Istihbarat Raporu sonucu olumlu olan ve Bankamizla protokol düzenleyen uygulayici kuruluslarina sözlesmeli üretim kapsaminda açilacak kredilerde;
8.2.1.Firma kefaletinin saglanmasi durumunda,
• Öncelikle ilgili firmaya kefalet limiti tesis edilir.
• Üreticilerden, ürün bedeli alacaklarinin Bankaya temliki ve ödeme gücü yerinde en az iki kisinin kefaleti saglanir.
• Firmaya tesis edilen kefalet limiti asilmamak kaydiyla, her bir üreticiye kredi açilir.
• Açilacak kredi miktarinin tespitinde; üreticilerin firma ile yaptiklari üretim sözlesmesi ve firma ile Banka arasindaki protokol esaslari dikkate alinir. Ancak; sözlesmeli üretim kapsaminda firmaca üreticiye ödenecek tahmini ürün bedelinin, açilan krediyi faiz ve ferileriyle birlikte vade sonunda karsilamasi gerektiginden; açilacak kredi miktari, her durumda firmaca üreticiye ödenecek ürün bedelinin %50’sinden fazla olamaz.
8.2.2.Firmanin açilacak krediye kefil olmamasi halinde ise,
• Firmaya kefalet limiti tesis edilmez. Banka ile firmalar arasinda düzenlenecek protokole istinaden asagida belirtilen kistaslar dikkate alinarak üreticilere kredi tesis edilir.
• Üreticilere kullandirilabilecek toplam kredi miktarinin tespitinde, Mali Tahlil ve Istihbarat Raporunda belirtilen firmaya ait ödeme gücü dikkate alinir.
•Söz konusu uygulama kapsaminda kefalet limiti tesis edilmeyeceginden, üreticilere açilacak kredi karsiliginda, ürün bedeli alacaklarinin Bankaca temliki yaninda bu yönetmelik esaslari dahilinde yeterli miktarda maddi ve/veya sahsi teminat alinir.
•Isletme kredilerinde, sözlesmeye konu tarimsal üretim faaliyetinin kapasitesi (da, bas, vb) ile söz konusu üretim faaliyetine iliskin ürün maliyet cetvelinden faydalanilarak hesaplanan birim basina dönemsel isletme giderinin çarpimi sonucu bulunacak toplam tutarin, yatirim kredilerinde ise, yatirima konu unsurlarin cari fiyatlari toplaminin, azami %75’ine kadar ödeme gücünü asmayacak sekilde kredi miktari belirlenir.
8.2.3Firmalara kredi kullandirilmasi:
• Mali Tahlil ve Istihbarat Raporu sonucu olumlu olan ve Banka ile protokol düzenleyen uygulayici kuruluslar, yapacaklari sözlesmeli Süt Sigirciligi için sözlesmeli üretim kapsaminda tarimsal kredi kullandirilabilecektir.
•Kredi ve diger hususlarla ilgili denetimi ve tedbirleri Tarim ve Köyisleri Bakanligi ve T.C.Ziraat Bankasi Genel Müdürlügü birlikte alirlar
III- YATIRIM KREDI TUTARININ HESAPLANMASI:
YATIRIM GIDERLERI (Yeni Kurulan Isletmeler)
Hayvan Alımı Giderleri
Damizlik hayvanlarin satin alma bedeli 4.000,00 YTL./BAS olacagi planlandigindan;
4.000 x 20 bas = 80.000,00 YTL
4.000 x 50 bas = 200.000,00 YTL
Insaat Giderleri
Ahirlarin bakim ve onarim masraflari için;
20 Baslik Süt Ahiri için; 60.000,00 YTL
50 Baslik Süt Ahiri için; 100.000,00 YTL
Makine Giderleri
20 Baslik isletmenin süt sagim ve sogutma sistemi kurulusu için; ; 30.000,00 YTL
50 Baslik isletmenin süt sagim ve sogutma sistemi kurulusu için; ; 85.000,00 YTL
Yem Bitkileri Ekilis Giderleri
Tarim ve Köyisleri Bakanligi Desteklerinden yararlanilacagi için kredi kullanimi öngörülmemistir.
Kurulu Isletmeler Için:
Hayvan Alimi Giderleri
Damizlik hayvanlarin satin alma bedeli 4.000,00 YTL./BAS olacagi planlandigindan;
4.000 x20 bas = 80.000,00 YTL.
4.000 x 50 bas = 200.000,00 YTL
Insaat Giderleri
Ahirlarin Tadilati için;
20 Baslik Süt Ahiri tadilati için; 20.000,00 YTL
50 Baslik Süt Ahiri için; 35.000,00 YTL
Makine Giderleri
Süt sagim ve sogutma sistemi var ise kredi açilmaz.Yoksa,
20 Baslik isletmenin süt sagim ve sogutma sistemi kurulusu için; ; 30.000,00 YTL
50 Baslik isletmenin süt sagim ve sogutma sistemi kurulusu için; ; 85.000,00 YTL
Yem Bitkileri Ekilis Giderleri
Tarim ve Köyisleri Bakanligi Desteklerinden yararlanilacagi için kredi kullanimi öngörülmemistir.
Bir Isletme Için Açilabilecek Toplam Yatirim Kredi Tutari
II TUTARI (YTL) 20 BASLIK 50 BASLIK
1- Hayvan Alimi Giderleri 80.000 200.000
2- Insaat Giderleri 60.000 100.000
3- Makine Giderleri 30.000 85.000
TOPLAM YATIRIM GIDERLERI 170.000 385.000
2. YATIRIMIN MALI ANALIZI
Yatirim ve isletme kredilerinin geri dönüsümü,gelir-gider farki,karlilik analizleri vb. tüm rasyolar uygulayici kuruluslarca hazirlanacaktir. Bu nedenle projede ayrica bu hesaplamalar yapilmamistir.
Hayvansal üretimi artirmak için siklikla önerilen yollardan biri sözlesmeli üretimdir. Sözlesmeli üretimde amaç genellikle üreticinin pazarlama sorununu çözmek ve üretici gelirlerini artirmak olarak gösterilmektedir. Fakat ülkemizdeki uygulamalarinda kisa sürede, sanayinin hammadde ihtiyacini düsük fiyatla saglamak temel amaç olmakta, üretimi artirma ve üretici gelirlerini garanti altina alma hedefi göz ardi edilmektedir. Ayrica sektörlerin yapisal farkliliklari, sözlesmeli üretimde taraflarin birbirlerine karsi çikarlarini korumada farkliliklar yaratmaktadir. Bu nedenle sözlesmeli üretimle ilgili düzenlemelerin sektörlerin özellikleri göz önüne alinarak yapilmasi oldukça önemlidir. Yalniz ne tür düzenleme yapilirsa yapilsin sözlesmeye iliskin hükümler ve bunlarin uygulanmasinda üreticilerin örgütlenmesini engelleyecek ya da yavaslatacak unsurlarin yer almamasi gerekir. Bunun önde gelen yollarindan biri sözlesmenin tek tek üreticiler yerine üretici örgütleriyle yapilmasidir. Bu anlayis hem sanayici hem de üreticinin örgütlenmesine ve güç dengesinin olusmasina katki saglayacaktir. Aksinde üretici örgütlenmesi yavaslatilacak, mevcut örgütlerin etkinligi azaltilacak ve haksiz olarak sanayici lehine bir ortam yaratilacaktir. Aslinda, geçmiste örnekleri yasandigi üzere bundan hiçbir kesim kazançli çikmayacaktir. Çünkü kisa vadede üretim ve üretici, orta vadede ise dogal olarak sanayici de zarar görecektir.
Sözlesmeli üretim, ancak ürün fiyatlarinin ve piyasalarinin düzenlendigi ülkelerde her iki kesime – üretici ve sanayici- de fayda saglayabilir. Yoksa Türkiye gibi piyasa düzeninin olmadigi ülkelerde ürün fiyatlari ve dolayisiyla üretici gelirleri tamamen sanayicinin insafina birakilmis, üretici kendi ürünü üzerinde tamamen etkisiz hale getirilmis olacaktir. Bunun pek çok olumsuz örnegini Türkiye’de yillardir sözlesmeli salçalik domates üretimi, tütün üretimi, tavuk ve hatta sigir eti üretiminde görmek mümkün olmustur. Kaldi ki Türkiye’de iki kisinin birbiriyle ya da bir sirketin birçok kisiyle yasal bir konuda sözlesme yapmasi yasaklanmis da degildir. Sanayi isletmelerinin hammadde talebini karsilamak için; yükü üretici ve kamuya, faydasi sadece sanayiciye olacak bir sistemi sözlesmeli üretim olarak önermek hiç de akilci bir yaklasim degildir. Nitekim hemen her konuda, bazen de eksik ve hatali bilgilerle örnek alinmaya çalisilan AB’de sebze üretiminde bireysel sözlesmeli üretim 2000 yilindan itibaren yasaklanmis, bunun yerine alicilarin üretici örgütleriyle sözlesme yapabilecegi belirtilmistir (615/917 Sayili Komisyon Yönetmeligi). Türkiye’de sözlesmeli üretim birçok sektörde bu çerçevede ele alinabilir. Yalniz kamu kaynaklarini sanayiciye aktararak, üreticiyi sanayiciye baglamak sözlesmeli üretim degil, üreticinin kölelestirilmesidir.
Türkiye\'de Bakanlik projesi ile ilgili olarak ortaya çikan güncel taleplerin geçerlilik ve samimiyetine “Sözlesmeli Çiftçi Modeli” anlayisiyla 1987–1996 yillarinda uygulanan “Gebe Düve Ithal Projesi” iyi bir örnek olusturur. Bilindigi üzere, bu proje çerçevesinde genetik seviyesi yüksek gebe düve ithal edilip anlasmali yetistiricilere dagitmak, bu hayvanlarin soykütügü ve verim kayitlarini tutmak, isletmelerin girdi ihtiyacinin karsilanmasina yardimci olmak, ürünleri satin almak yetki ve görevi özel sektöre de taninmistir. Proje kapsaminda 1989–1996 yillarinda yaklasik 350 milyon ABD dolari döviz harcanarak toplam 300.000 basa yakin gebe düve ithal edilip yetistiricilere dagitilmistir. Bu ithalatinin yaklasik %70’ini de özel sektör kuruluslari gerçeklestirmistir. Üretimi artirmak adina yapilan bu ticaretten hem ihracatçi ülkelerin çiftçileri hem de Türkiye\'nin ilgili özel sektörü karli çikmis, hayvanlar teslim edilerek is tamamlanmistir. Yani bu kuruluslar projenin gerektirdigi diger islerin hiçbirisini yapmamistir. Diger bir deyisle; gebe düve sattiklari isletmelerin sperma, yem, teknik bilgi vb girdi ihtiyaci ile ürettikleri süt ve yetistirdikleri damizliklarin satilmasi ile ilgilenmemislerdir.
Kisaca, yukarida yazilanlardan da anlasilacagi gibi sözlesmeli üretim; sigircilik özellikle de süt sigirciligi için uygun bir model degildir. Hele Türkiye\'de izlenmekte olan tarim politikalari dikkate alinirsa bu sistemim hemen her zaman ve kolaylikla üretici aleyhine dönüsebilecegi veya dönüstürülebilecegi gözden irak tutulamaz. Türkiye Damizlik Sigir Yetistiricileri Merkez Birligi, bir kismi yukarida da belirtilen gerekçelere ek olarak, sektör yapisi ve ülke gerçekleri göz ardi edilerek hazirlandigi düsünülen bu proje kapsaminda sözlesmeli damizlik süt sigirciligi yapilmasini uygun bulmamakta ve kesinlikle desteklememektedir. Basta Bakanlik olmak üzere ilgili kesimlerin sonucunun kötü olacagi açikça bilinen bu gibi çözümler yerine, gelismis ülkelerde de oldugu gibi, Türkiye tarim ürünleri piyasasinda etkili düzenlemeler yapma yoluna gitmelidir. Bu amaçla yürütülecek çalismalara tüm gücümüz ve bilgimizle katilacagimizi bilmezi isteriz.
Projenin Tanimi: En az 20 bas ve en çok 50 bas Süt Sigiri kapasitesine sahip isletmelere; sözlesmeli Süt Sigirciligi esasina dayali, Tarim ve Köyisleri Bakanligi Tarimsal Üretim ve Gelistirme Genel Müdürlügü(TÜGEM) koordinatörlügünde, T.C Ziraat Bankasi ve Tarim Kredi Kooperatiflerince kullandirilan %60 Faiz Indirimli Kredinin belli kapasite ve ölçekte olan süt sanayi ve entegre süt sigirciligi isletmeleri araciligi ile kullandirilarak, hayvanciligin gelismesine olumlu katki saglamak ve üreticinin daha yüksek gelir elde etmesini amaçlamaktadir.
Projenin Amacı: Banka ve kooperatif kredilerinin Süt sigirciliginda kapasite olusturulmasi için ülke çapinda etkin bir sekilde kullanimi ile, tarimsal üretim ve tarimsal sanayi entegrasyonunun saglanmasi amaçlanmaktadir.
Projenin Gerekçesi: Türkiye’de hayvanciligin özellikle süt sigirciliginin gelisememesinde en önemli faktörlerin basinda finansman kaynaklarinin etkin kullanilamamasi gelmektedir. Hayvancilik Sektörü için belirlenen Ulusal Hedeflerin gerçeklesmesi ancak isletmelerin yapisal sorunlarinin giderilmesi ile kredi kaynaklarinin iyilestirilmesine baglidir. Sektör için kronik hale gelen sorunlar uygulanan destekleme ve kredi politikalari ile azalmaya baslamistir.
Ülkemizin son yillarda siyasal ve ekonomik istikrara kavusmasi, enflasyonla mücadelede saglanan basari, rant ekonomisi yerine üretim ekonomisine geçis, girisimcileri özellikle süt sigirciligi yatirimlarina yöneltmistir. Bu gelismeler ve yönelmeler tarimsal kredilendirme faaliyetlerini de etkilemistir
Tarimin en önemli kredi kaynagini olusturan T.C. Ziraat Bankasi ve Tarim Kredi Kooperatiflerinin kullandirdigi kredilerde iyilestirmeler gerçeklestirilmis ve süt sigirciligi için kredi faizi % 60 oraninda indirilmistir.
Süt sigirciligi isletmelerinde yapisal dönüsümün saglanmasi ve istenen hedeflerin gerçeklesmesi ; kullandirilan kredinin etkin organizasyonlar araciligi ile planlanarak dagitilmasi ve denetlenmesi ile hiz kazanacaktir.
Projenin Hedefleri:
• Kırsal kalkinmaya destek saglamak,
• Yöre şartlarına uygun damızlık nitelikli süt sığırı ihtiyacının karşılanması
• Hijyenik sartlarda süt üretiminin yapilarak pazarlanmasi,
• Yetistiricilerin egitimi ve örgütlenmesini saglamak,
• Kaba yem üretiminin artirilmasi
• İşletme girdilerinin(Konsantre yem, ilaç vb.) planlı teminini sağlamak,
• Hayvan salığı ve islahı tedbirlerinin zamaninda uygulanmasi,
• Kredi kullaniminda etkinlik,
• Üretici gelirlerinin artırılmasını hedeflenmektedir.
II - PROJENIN UYGULAMA ESASLARI
SÖZLESMELI SÜT SIGIRCILIGI- KREDI KURULUSLARI -ÜRETICI-SÜT SANAYI KURULUSLARI YA DA HAYVANCILIK ISLETMELERI ISBIRLIGI MODELININ ESASLARI
Sözlesmeler ve Kredilerin esasi
Sözlesmeler de Kullandirilacak Kredilendirmenin Esasi
Kredilendirme; Tarimsal faaliyet yapan isletmeler için 01.12.2006 tarih ve 26363 sayili Resmi Gazete’de yayinlanan 2006/11201 sayili Bakanlar Kurulu Karari ile Hayvansal üretime yönelik yatirimlar için %60 oraninda faiz indirimi uygulamasi esaslari ve Bakanlik ile Bankanin müsterek olarak hazirlanacak “Sözlesmeli Süt Sigirciligi Uygulama Esaslari” na göre yapilacaktir.
Sözlesmelerin Esasi:
Sözlesmeli Süt Sigirciliginin esasi; üretici ve uygulayici kuruluslar ile belli ölçekteki hayvancilik isletmeleri arasinda yazili olarak gerçeklesen bir anlasmaya dayanir. Yapilan sözlesmelerin içerigi;
• Kredi kullaniminin,
• Hammadde temininin,
• Ürünün kalite ve standardinin,
• Satin alma sartlarinin,
• Teknik ve saglik desteklerinin nasil yürütülecegini kapsamaktadir.
Isletmelerde Aranacak sartlar ve kapasiteleri
Kurulu Isletmeler:
• Damizlik süt sigiri yetistirebilecek ve hijyenik süt üretebilecek alt yapiya sahip olmali,
(Sagim ünitesi ve sogutma tanki),
• Barinaklar, en az 20 ile 50 bas damizlik süt sigiri kapasiteye sahip olmali,
• Yem bitkisi yetistirebilecek yeterli arazisinin olmasi,
• Uygulayici kuruslarinin bulundugu merkezde olmali,
• Kredi kuruluslarinin belirledigi kredilendirme kosullarina sahip olmali,
Yeni Kurulan Isletmeler:
• Barinaklar,teknik sartlara uygun planlanmali,
• Kapasite, en az 20 ile 50 bas damizlik süt sigiri arasinda olmali,
• Süt Sagim ünitesi ve sogutma tankinin kurulmasi planlanmali,
• Kapasiteye uygun yem bitkileri ekilisleri için yeterli araziye sahip olmali,
• Uygulayici kuruslarinin bulundugu merkezde olmali,
• Kredi kuruluslarinin belirledigi kredilendirme kosullarina sahip olmali
Uygulayici Kurulusta Aranacak Sartlar
• Sözlesme kapsaminda üretilecek sütü isleyecek kapasiteye sahip süt isleme tesisine,
• Pazarlama imkanlarina,
• Sözlesme de kullandirilacak krediye kefalet olacak sartlara,
• Sözlesme kapsaminda götürülecek hizmetleri karsilayacak teknik donanima, Sahip olmalidir.
Uygulayici Kuruluslarin Belirlenmesi:
Sözlesmeli üretim modelinde yer alacak kurum ve kuruluslar; bu proje kapsaminda hazirlayacaklari Projelerini ve uygulama esaslarinda belirtilecek olan bilgi ve belgelerle birlikte Bakanlik Tarimsal Üretim ve Gelistirme Genel Müdürlügüne teslim ederler. Genel Müdürlük uygulama esaslari çerçevesinde talepleri inceler ve uygun bulunan kurulus ve kurumlari Bankaya bildirir.
Uygulayici Kuruluslarin Sorumluluklari:
Bakanlik ve Kredi kuruluslarinca hazirlanacak Uygulama esaslarinda belirlenen sartlara göre
• Yetistiricilerin belirlenmesi,
• Sözlesmelerin yapilmasi,
• Canli hayvan temini,
• Üretim için gereken her türlü girdilerin temini,
• Isletmelerin teknik ve saglik hizmetlerini yerine getirilmesi,
• Yetistiricilerin egitimi ve yem bitkileri ekilislerinin yapilmasi,
• Ürünleri almak,
• Üretim kayitlarinin tutulmasi,Yetistiricilerin egitiminin yapilmasi,
• Kredilerin amacina uygun kullanildigini denetlemek,
• Diger hususlari yerine getirmekle mükelleftir.
Kredilendirme Konulari:
7.1. • Yatirim Kredileri; • Hayvan barinaklarinin yapimi veya tadilati • Damizlik Düve-Süt Sigiri Alimi
7.2. • Isletme Kredileri • Kaba ve konsantre yem alimlari • Asi-ilaç-sigorta vb. giderleri
Kredilerin Kullandirilmasi
8.1. Kredi taleplerinin Degerlendirilmesi
• Bakanlikça uygun görülen uygulayici kuruluslar için Sözlesmeli üretim kapsaminda, firma hakkinda
Bankaca Mali Tahlil ve Istihbarat Raporu düzenlenir.
• Banka mevzuati çerçevesinde yapilan Mali Tahlil ve Istihbarat Raporu sonucu uygun bulunan uygulayici kurulus ve Tarim Kredi Kooperatiflerine de kullandirilabilir. Üreticilere açilacak kredilerin geri dönüsünü garanti altina almak amaciyla; üretici, firmadan alacagi ürün bedelini Bankaya temlik eder, firma ürün bedelini üreticinin kredi borcuna mahsup edilmek üzere Bankaya aktarir. Sözlesmeli üretim kredisi kullandirilabilmesi için, yürütülecek islemlere iliskin olarak, sözlesmeli üretim yaptiran firma ile Banka arasinda protokol düzenlenir.
8.2. Üreticilere kredi kullandirilmasi:
Bu kapsamdaki krediler, sadece üretim dönemi ile iliskili olarak firmanin ürün bedelini ödeyecegi dönem dikkate alinarak vade esasina göre açilir.
Bakanlikça uygun görülen uygulayici kuruluslarinin Bankaca yapilan Mali Tahlil ve Istihbarat Raporu sonucu olumlu olan ve Bankamizla protokol düzenleyen uygulayici kuruluslarina sözlesmeli üretim kapsaminda açilacak kredilerde;
8.2.1.Firma kefaletinin saglanmasi durumunda,
• Öncelikle ilgili firmaya kefalet limiti tesis edilir.
• Üreticilerden, ürün bedeli alacaklarinin Bankaya temliki ve ödeme gücü yerinde en az iki kisinin kefaleti saglanir.
• Firmaya tesis edilen kefalet limiti asilmamak kaydiyla, her bir üreticiye kredi açilir.
• Açilacak kredi miktarinin tespitinde; üreticilerin firma ile yaptiklari üretim sözlesmesi ve firma ile Banka arasindaki protokol esaslari dikkate alinir. Ancak; sözlesmeli üretim kapsaminda firmaca üreticiye ödenecek tahmini ürün bedelinin, açilan krediyi faiz ve ferileriyle birlikte vade sonunda karsilamasi gerektiginden; açilacak kredi miktari, her durumda firmaca üreticiye ödenecek ürün bedelinin %50’sinden fazla olamaz.
8.2.2.Firmanin açilacak krediye kefil olmamasi halinde ise,
• Firmaya kefalet limiti tesis edilmez. Banka ile firmalar arasinda düzenlenecek protokole istinaden asagida belirtilen kistaslar dikkate alinarak üreticilere kredi tesis edilir.
• Üreticilere kullandirilabilecek toplam kredi miktarinin tespitinde, Mali Tahlil ve Istihbarat Raporunda belirtilen firmaya ait ödeme gücü dikkate alinir.
•Söz konusu uygulama kapsaminda kefalet limiti tesis edilmeyeceginden, üreticilere açilacak kredi karsiliginda, ürün bedeli alacaklarinin Bankaca temliki yaninda bu yönetmelik esaslari dahilinde yeterli miktarda maddi ve/veya sahsi teminat alinir.
•Isletme kredilerinde, sözlesmeye konu tarimsal üretim faaliyetinin kapasitesi (da, bas, vb) ile söz konusu üretim faaliyetine iliskin ürün maliyet cetvelinden faydalanilarak hesaplanan birim basina dönemsel isletme giderinin çarpimi sonucu bulunacak toplam tutarin, yatirim kredilerinde ise, yatirima konu unsurlarin cari fiyatlari toplaminin, azami %75’ine kadar ödeme gücünü asmayacak sekilde kredi miktari belirlenir.
8.2.3Firmalara kredi kullandirilmasi:
• Mali Tahlil ve Istihbarat Raporu sonucu olumlu olan ve Banka ile protokol düzenleyen uygulayici kuruluslar, yapacaklari sözlesmeli Süt Sigirciligi için sözlesmeli üretim kapsaminda tarimsal kredi kullandirilabilecektir.
•Kredi ve diger hususlarla ilgili denetimi ve tedbirleri Tarim ve Köyisleri Bakanligi ve T.C.Ziraat Bankasi Genel Müdürlügü birlikte alirlar
III- YATIRIM KREDI TUTARININ HESAPLANMASI:
YATIRIM GIDERLERI (Yeni Kurulan Isletmeler)
Hayvan Alımı Giderleri
Damizlik hayvanlarin satin alma bedeli 4.000,00 YTL./BAS olacagi planlandigindan;
4.000 x 20 bas = 80.000,00 YTL
4.000 x 50 bas = 200.000,00 YTL
Insaat Giderleri
Ahirlarin bakim ve onarim masraflari için;
20 Baslik Süt Ahiri için; 60.000,00 YTL
50 Baslik Süt Ahiri için; 100.000,00 YTL
Makine Giderleri
20 Baslik isletmenin süt sagim ve sogutma sistemi kurulusu için; ; 30.000,00 YTL
50 Baslik isletmenin süt sagim ve sogutma sistemi kurulusu için; ; 85.000,00 YTL
Yem Bitkileri Ekilis Giderleri
Tarim ve Köyisleri Bakanligi Desteklerinden yararlanilacagi için kredi kullanimi öngörülmemistir.
Kurulu Isletmeler Için:
Hayvan Alimi Giderleri
Damizlik hayvanlarin satin alma bedeli 4.000,00 YTL./BAS olacagi planlandigindan;
4.000 x20 bas = 80.000,00 YTL.
4.000 x 50 bas = 200.000,00 YTL
Insaat Giderleri
Ahirlarin Tadilati için;
20 Baslik Süt Ahiri tadilati için; 20.000,00 YTL
50 Baslik Süt Ahiri için; 35.000,00 YTL
Makine Giderleri
Süt sagim ve sogutma sistemi var ise kredi açilmaz.Yoksa,
20 Baslik isletmenin süt sagim ve sogutma sistemi kurulusu için; ; 30.000,00 YTL
50 Baslik isletmenin süt sagim ve sogutma sistemi kurulusu için; ; 85.000,00 YTL
Yem Bitkileri Ekilis Giderleri
Tarim ve Köyisleri Bakanligi Desteklerinden yararlanilacagi için kredi kullanimi öngörülmemistir.
Bir Isletme Için Açilabilecek Toplam Yatirim Kredi Tutari
II TUTARI (YTL) 20 BASLIK 50 BASLIK
1- Hayvan Alimi Giderleri 80.000 200.000
2- Insaat Giderleri 60.000 100.000
3- Makine Giderleri 30.000 85.000
TOPLAM YATIRIM GIDERLERI 170.000 385.000
2. YATIRIMIN MALI ANALIZI
Yatirim ve isletme kredilerinin geri dönüsümü,gelir-gider farki,karlilik analizleri vb. tüm rasyolar uygulayici kuruluslarca hazirlanacaktir. Bu nedenle projede ayrica bu hesaplamalar yapilmamistir.
Hayvansal üretimi artirmak için siklikla önerilen yollardan biri sözlesmeli üretimdir. Sözlesmeli üretimde amaç genellikle üreticinin pazarlama sorununu çözmek ve üretici gelirlerini artirmak olarak gösterilmektedir. Fakat ülkemizdeki uygulamalarinda kisa sürede, sanayinin hammadde ihtiyacini düsük fiyatla saglamak temel amaç olmakta, üretimi artirma ve üretici gelirlerini garanti altina alma hedefi göz ardi edilmektedir. Ayrica sektörlerin yapisal farkliliklari, sözlesmeli üretimde taraflarin birbirlerine karsi çikarlarini korumada farkliliklar yaratmaktadir. Bu nedenle sözlesmeli üretimle ilgili düzenlemelerin sektörlerin özellikleri göz önüne alinarak yapilmasi oldukça önemlidir. Yalniz ne tür düzenleme yapilirsa yapilsin sözlesmeye iliskin hükümler ve bunlarin uygulanmasinda üreticilerin örgütlenmesini engelleyecek ya da yavaslatacak unsurlarin yer almamasi gerekir. Bunun önde gelen yollarindan biri sözlesmenin tek tek üreticiler yerine üretici örgütleriyle yapilmasidir. Bu anlayis hem sanayici hem de üreticinin örgütlenmesine ve güç dengesinin olusmasina katki saglayacaktir. Aksinde üretici örgütlenmesi yavaslatilacak, mevcut örgütlerin etkinligi azaltilacak ve haksiz olarak sanayici lehine bir ortam yaratilacaktir. Aslinda, geçmiste örnekleri yasandigi üzere bundan hiçbir kesim kazançli çikmayacaktir. Çünkü kisa vadede üretim ve üretici, orta vadede ise dogal olarak sanayici de zarar görecektir.
Sözlesmeli üretim, ancak ürün fiyatlarinin ve piyasalarinin düzenlendigi ülkelerde her iki kesime – üretici ve sanayici- de fayda saglayabilir. Yoksa Türkiye gibi piyasa düzeninin olmadigi ülkelerde ürün fiyatlari ve dolayisiyla üretici gelirleri tamamen sanayicinin insafina birakilmis, üretici kendi ürünü üzerinde tamamen etkisiz hale getirilmis olacaktir. Bunun pek çok olumsuz örnegini Türkiye’de yillardir sözlesmeli salçalik domates üretimi, tütün üretimi, tavuk ve hatta sigir eti üretiminde görmek mümkün olmustur. Kaldi ki Türkiye’de iki kisinin birbiriyle ya da bir sirketin birçok kisiyle yasal bir konuda sözlesme yapmasi yasaklanmis da degildir. Sanayi isletmelerinin hammadde talebini karsilamak için; yükü üretici ve kamuya, faydasi sadece sanayiciye olacak bir sistemi sözlesmeli üretim olarak önermek hiç de akilci bir yaklasim degildir. Nitekim hemen her konuda, bazen de eksik ve hatali bilgilerle örnek alinmaya çalisilan AB’de sebze üretiminde bireysel sözlesmeli üretim 2000 yilindan itibaren yasaklanmis, bunun yerine alicilarin üretici örgütleriyle sözlesme yapabilecegi belirtilmistir (615/917 Sayili Komisyon Yönetmeligi). Türkiye’de sözlesmeli üretim birçok sektörde bu çerçevede ele alinabilir. Yalniz kamu kaynaklarini sanayiciye aktararak, üreticiyi sanayiciye baglamak sözlesmeli üretim degil, üreticinin kölelestirilmesidir.
Türkiye\'de Bakanlik projesi ile ilgili olarak ortaya çikan güncel taleplerin geçerlilik ve samimiyetine “Sözlesmeli Çiftçi Modeli” anlayisiyla 1987–1996 yillarinda uygulanan “Gebe Düve Ithal Projesi” iyi bir örnek olusturur. Bilindigi üzere, bu proje çerçevesinde genetik seviyesi yüksek gebe düve ithal edilip anlasmali yetistiricilere dagitmak, bu hayvanlarin soykütügü ve verim kayitlarini tutmak, isletmelerin girdi ihtiyacinin karsilanmasina yardimci olmak, ürünleri satin almak yetki ve görevi özel sektöre de taninmistir. Proje kapsaminda 1989–1996 yillarinda yaklasik 350 milyon ABD dolari döviz harcanarak toplam 300.000 basa yakin gebe düve ithal edilip yetistiricilere dagitilmistir. Bu ithalatinin yaklasik %70’ini de özel sektör kuruluslari gerçeklestirmistir. Üretimi artirmak adina yapilan bu ticaretten hem ihracatçi ülkelerin çiftçileri hem de Türkiye\'nin ilgili özel sektörü karli çikmis, hayvanlar teslim edilerek is tamamlanmistir. Yani bu kuruluslar projenin gerektirdigi diger islerin hiçbirisini yapmamistir. Diger bir deyisle; gebe düve sattiklari isletmelerin sperma, yem, teknik bilgi vb girdi ihtiyaci ile ürettikleri süt ve yetistirdikleri damizliklarin satilmasi ile ilgilenmemislerdir.
Kisaca, yukarida yazilanlardan da anlasilacagi gibi sözlesmeli üretim; sigircilik özellikle de süt sigirciligi için uygun bir model degildir. Hele Türkiye\'de izlenmekte olan tarim politikalari dikkate alinirsa bu sistemim hemen her zaman ve kolaylikla üretici aleyhine dönüsebilecegi veya dönüstürülebilecegi gözden irak tutulamaz. Türkiye Damizlik Sigir Yetistiricileri Merkez Birligi, bir kismi yukarida da belirtilen gerekçelere ek olarak, sektör yapisi ve ülke gerçekleri göz ardi edilerek hazirlandigi düsünülen bu proje kapsaminda sözlesmeli damizlik süt sigirciligi yapilmasini uygun bulmamakta ve kesinlikle desteklememektedir. Basta Bakanlik olmak üzere ilgili kesimlerin sonucunun kötü olacagi açikça bilinen bu gibi çözümler yerine, gelismis ülkelerde de oldugu gibi, Türkiye tarim ürünleri piyasasinda etkili düzenlemeler yapma yoluna gitmelidir. Bu amaçla yürütülecek çalismalara tüm gücümüz ve bilgimizle katilacagimizi bilmezi isteriz.