Mr.Muhendis
03.05.2010, 19:24
Langhe Koyun Türlerinin Özellikleri
http://i41.tinypic.com/xcpwmc.jpg
Akdeniz çevresinde yetiştirilen yüz milyondan fazla koyunda yetiştirme amacı ve başlıca verim yönü süttür. Yapağı ve et daima ikinci planda gelir. Süt verimi, yetiştirmenin başlıca amacı olmasına karşın, içlerinde hakiki süt koyunu olarak geliştirilmiş olanları sayılacak kadar azdır. Süt verim denetimleri ve süt yönünde ciddi damızlık seçimi sınırlı bir iki ırkta uygulanmakta, diğerleri üçlü verim amacı ile (triple purpose) yetiştirilmektedir. Sütçü tipler içinde en önemli olarak Langhe ve Sardunya koyunların sayabiliriz. Bunlar dan Langhe koyunu üzerinde daha fazla ıslah çalışmaları yapılmıştır.
Langhe ya da Lange adı Kuzey İtalya?da Piedmont?un Cuneo bölgesinin doğu kısımlarındaki arızalı bölgeye verilir. Bu bölgede yetiştirilen koyun da Langhe adını almıştır. İtalya?nın bu kısmında, koyun yetiştiriciliğin en önemli olduğu yerlerde, tepelerin çoğunluğu 500 - 700 metre yüksekliktedir. İklim değişiktir, kışın vadiler ılıman ancak tepeler soğuktur. Yazın tepeler serin ve rüzgarlıdır. Yağmur az toprak kısmen çorak ve özellikle yazın su kıtlığı çekilmesi bölgenin karakteristik özellikleridir.
Bu bölgede endüstri yoktur. Halkın başlıca uğraşı tarımdır. İşletmeler çoğunlukla küçük aile işletmeleridir ve başlıca üretimleri bağ-bahçe ürünleridir. Yem üretimi az olduğundan hayvan sayısı sınırlıdır. Arazi çalılık ve taşlık olduğundan sığır yetiştiriciliğinden daha çok koyunculuğa elverişlidir. Bu nedenle bölge halkının başlıca gelir kaynağını koyunculuk oluşturmaktadır.
Langhe ırkı Masson?un Alp ırkları diye tanımlanan sarkık kulaklı grup içine girer. Genel olarak kaba yapağılı İspanya ve Güney Fransa koyunlarına benzer. Oldukça iri yapılı olan bu ırkta cidago yüksekliği ortalama 74 cm.?dir. İnce kemikli ve süt tipine uygun konstitüsyonlu Langhe koyunlarında profil koç başlı olup boynuz yoktur. Vücudu beyaz yapağısı kaba ve uzundur.
Langhe ırkı Italya?nın en iyi süt koyunudur. Bir laktasyonda % 6.5 yağlı ve % 5.5 proteinli ortalama 200 - 300 kg süt verirler. İtalya?da koyun sütü yüksek ekonomik kıymeti olan bir üründür ve peynir endüstrisinin en önemli maddesidir. Bu sütlerden Rabiola denilen 400 - 600 g ?lık yumuşak bir peynir yapılır ve 10 - 15 gün sonra taze olarak tüketilir. Bu peynir yalnız Piedmont da değil, bütün İtalyan ve Fransız Rivierası?nda meşhurdur. Ayrıca İtalya?da koyun sütünde fermantasyonlu diğer peynirler de yapılır ve yüksek fiyatla satılır.
Langhe ırkının körpe iken kesilen süt kuzuları meşhurdur. Yapağı verimi en az önemli olan verimidir. Kırkım ağırlığı 2 kg kadardır. Yapağı ancak yatak yorgan yapılır.
Langhe koyunları, aile işletmelerinde yetiştirilen ve genel olarak 3 - 5 baş beslenen bir ev koyunudur. Bir işletmedeki koyun sayısı nadiren l5?e kadar çıkar. Mevsimlik göç Langhe koyunculuğunda yoktur. Yetiştirme işleri Tarım Bakanlığının kontrol ettiği Çekirdek (Nukleus) denilen ünitelere bağlanmıştır. Yetiştiriciler koç katım zamanı koyunlarını koç besleyicisi denilen ve elinde yüksek değerli damızlık koçlar bulunduran şahıslara verir ve ücret karşılığında aşım yaptırırlar. Kadınlar ve çocuklar bahçe kenarlarında. yol boylarında ve çalılıklar arasında az sayıdaki koyunları otlatmaya çalışırlar. Mevcut çayırlara. hasattan sonra anızlara ve bağ arasına da koyun sokulur. Kış aylarında koyunlar kapalı yerlerde barındırılarak bağ artıkları ot ve saman ile beslenirler. Biraz daha düzenli yetiştiriciler ayrıca kesif yem de verirler.
Langhe koyunlarında döl verimi oldukça yüksektir. Genel olarak ikizlik çok görülür. Bir doğumda verdikleri en yüksek kuzu sayısı 3?tür. Sürü ortalaması olarak kuzu yetimleri % 156 olarak hesaplanmıştır. Akdeniz Bölgesinde iklim koşullarına uymuş bu koyun ırkı üzerinde dünyanın başka ülkelerine götürülerek yetiştirme denemeleri geniş ölçüde yapılmamıştır.
http://i41.tinypic.com/xcpwmc.jpg
Akdeniz çevresinde yetiştirilen yüz milyondan fazla koyunda yetiştirme amacı ve başlıca verim yönü süttür. Yapağı ve et daima ikinci planda gelir. Süt verimi, yetiştirmenin başlıca amacı olmasına karşın, içlerinde hakiki süt koyunu olarak geliştirilmiş olanları sayılacak kadar azdır. Süt verim denetimleri ve süt yönünde ciddi damızlık seçimi sınırlı bir iki ırkta uygulanmakta, diğerleri üçlü verim amacı ile (triple purpose) yetiştirilmektedir. Sütçü tipler içinde en önemli olarak Langhe ve Sardunya koyunların sayabiliriz. Bunlar dan Langhe koyunu üzerinde daha fazla ıslah çalışmaları yapılmıştır.
Langhe ya da Lange adı Kuzey İtalya?da Piedmont?un Cuneo bölgesinin doğu kısımlarındaki arızalı bölgeye verilir. Bu bölgede yetiştirilen koyun da Langhe adını almıştır. İtalya?nın bu kısmında, koyun yetiştiriciliğin en önemli olduğu yerlerde, tepelerin çoğunluğu 500 - 700 metre yüksekliktedir. İklim değişiktir, kışın vadiler ılıman ancak tepeler soğuktur. Yazın tepeler serin ve rüzgarlıdır. Yağmur az toprak kısmen çorak ve özellikle yazın su kıtlığı çekilmesi bölgenin karakteristik özellikleridir.
Bu bölgede endüstri yoktur. Halkın başlıca uğraşı tarımdır. İşletmeler çoğunlukla küçük aile işletmeleridir ve başlıca üretimleri bağ-bahçe ürünleridir. Yem üretimi az olduğundan hayvan sayısı sınırlıdır. Arazi çalılık ve taşlık olduğundan sığır yetiştiriciliğinden daha çok koyunculuğa elverişlidir. Bu nedenle bölge halkının başlıca gelir kaynağını koyunculuk oluşturmaktadır.
Langhe ırkı Masson?un Alp ırkları diye tanımlanan sarkık kulaklı grup içine girer. Genel olarak kaba yapağılı İspanya ve Güney Fransa koyunlarına benzer. Oldukça iri yapılı olan bu ırkta cidago yüksekliği ortalama 74 cm.?dir. İnce kemikli ve süt tipine uygun konstitüsyonlu Langhe koyunlarında profil koç başlı olup boynuz yoktur. Vücudu beyaz yapağısı kaba ve uzundur.
Langhe ırkı Italya?nın en iyi süt koyunudur. Bir laktasyonda % 6.5 yağlı ve % 5.5 proteinli ortalama 200 - 300 kg süt verirler. İtalya?da koyun sütü yüksek ekonomik kıymeti olan bir üründür ve peynir endüstrisinin en önemli maddesidir. Bu sütlerden Rabiola denilen 400 - 600 g ?lık yumuşak bir peynir yapılır ve 10 - 15 gün sonra taze olarak tüketilir. Bu peynir yalnız Piedmont da değil, bütün İtalyan ve Fransız Rivierası?nda meşhurdur. Ayrıca İtalya?da koyun sütünde fermantasyonlu diğer peynirler de yapılır ve yüksek fiyatla satılır.
Langhe ırkının körpe iken kesilen süt kuzuları meşhurdur. Yapağı verimi en az önemli olan verimidir. Kırkım ağırlığı 2 kg kadardır. Yapağı ancak yatak yorgan yapılır.
Langhe koyunları, aile işletmelerinde yetiştirilen ve genel olarak 3 - 5 baş beslenen bir ev koyunudur. Bir işletmedeki koyun sayısı nadiren l5?e kadar çıkar. Mevsimlik göç Langhe koyunculuğunda yoktur. Yetiştirme işleri Tarım Bakanlığının kontrol ettiği Çekirdek (Nukleus) denilen ünitelere bağlanmıştır. Yetiştiriciler koç katım zamanı koyunlarını koç besleyicisi denilen ve elinde yüksek değerli damızlık koçlar bulunduran şahıslara verir ve ücret karşılığında aşım yaptırırlar. Kadınlar ve çocuklar bahçe kenarlarında. yol boylarında ve çalılıklar arasında az sayıdaki koyunları otlatmaya çalışırlar. Mevcut çayırlara. hasattan sonra anızlara ve bağ arasına da koyun sokulur. Kış aylarında koyunlar kapalı yerlerde barındırılarak bağ artıkları ot ve saman ile beslenirler. Biraz daha düzenli yetiştiriciler ayrıca kesif yem de verirler.
Langhe koyunlarında döl verimi oldukça yüksektir. Genel olarak ikizlik çok görülür. Bir doğumda verdikleri en yüksek kuzu sayısı 3?tür. Sürü ortalaması olarak kuzu yetimleri % 156 olarak hesaplanmıştır. Akdeniz Bölgesinde iklim koşullarına uymuş bu koyun ırkı üzerinde dünyanın başka ülkelerine götürülerek yetiştirme denemeleri geniş ölçüde yapılmamıştır.