Mr.Muhendis
10.04.2010, 00:00
Toprak,tarımsal üretimin temel unsurlarından birisidir. Tarım alanlarının sınırlı olması nedeniyle,amca uygun toprak işlemenin seçilmesi ve bazı kazanımların gündeme gelmesi söz konusu olmaktadır. Bunlar;
- Toprakta karbonun alıkonulması,bu yolla yılda hektar başına ortamla 1,250 kg CO2 in toprakta kalmasını sağlanması,
- Toprak yüzeyinin erozyona karşı korunması; böylece yılda yaklaşık olarak 25 milyar ton verimli üst toprağın erozyonla kaybının önlenmesi
- Kimyasal gübre ve ilaçlarının yüzey akışı ile bitkiden uzaklaşmasının azaltılması ile içme suyu kalitesinin iyileştirilmesi,
- İş gücü,zaman,yakıt ve makine aşınmalarındaki azalmanın sağlanması
- Topraktaki organik maddenin artması ile daha etkin bir tarımsal üretimin sağlanması ve
- Yüzeyde kalan artıkların kuşlar ve küçük hayvanlar için barınak ve yiyecek kaynağı oluşturması nedeniyle yaban hayatın geliştirilmesidir.
Sanayileşme sürecine bağlı olarak,tarımsal üretimde kimyasal kullanımı da artış göstermiştir. Pestisit veya gübre formundaki kimyasalların olumsuzlukları da ilk olarak sanayileşmiş ülkelerde ortaya çıkmıştır. Doğanın tahrip edilmesi,insan ve hayvan sağlığına vermiş olduğu zarardan hareketle alternatif üretim yöntemleri araştırıcıların yeni çalışma konuları arasında yerini almıştır. Ekolojik,biyolojik veya organik tarım olarak adlandırılabilecek bu üretim sistemleri ile üretilen ürünler yaşam standardının yüksek olduğu ülkelerde pazar bulması ile her geçen gün daha da önemli hale gelmiştir.
Ekolojik tarım konusunda otorite durumu olan IFOAM (uluslar arası Organik tarım federasyonu ) tarafından hazırlanan “Organik Tarımda Üretim ve Ürün İşlemeye Yönelik Temel standartlar¬¬“ başlıklı taslağın “2,4 Toprak Korunumu “ ve “2,5 Suyun korunumu “ bölümlerinde toprak ve su korunumu konusunda yapılması gerekenler,önerilere geniş yer verilmiştir. Taslakta toprağın ,mutlak surette korunması gerektiği,bu amaçla üst katmandaki toprak kaybının azaltılması,bu amaçla yüzeysel veya minimum toprak işleme , uygun ekim nöbeti,toprak yüzeyindeki artıkların muhafaza edilmesi ve diğer işletmecilik uygulamaları gibi yöntemlere yer verilmesi ve erozyon,sıkışma,tuzluluk ve diğer sorunların önlenmesi gerektiği vurgulanmaktadır. Taslakta ayrıca suyun korunması amacıyla da toprağın organik madde içeriğinin arttırılması,ekim ve sulamanın iyi tasarlanması ve uygun zamanda yapılması gibi öneriler yer almaktadır.
Yukarıda belirtilen hususlar dikkate alınarak,ekolojik tarımda doğrudan veya dolaylı olarak üretime etki eden toprak işlemenin incelenme ve uygun sistemlerin önerilme zorunluluğu ortadadır. Bu makalede,ekolojik tarımda toprak işlemenin temel ilkelerine uygun toprak işleme sistemleri ortaya konulmaya çalışılmaktadır.
EKOLOJİK TARIMDA TOPRAK İŞLEME VE BEKLENTİLER
Ekolojik tarımda farklı bitkisel ve hayvansal ürünler için üretim yöntemleri mevcut olup bunların bir çok ortak ilkesi bulunmaktadır. Toprak işlemeye yönelik olanları aşağıda verilmiştir.
- Toprağın iyileştirilmesi ve içindeki organizmaların korunması ve beslenmesi sağlanmalı; toprak sömürülmemeli; tersine doğal verimlilik arttırılmalıdır. Bunu sağlamak için ekim nöbeti,organik gübreleme yapılmalı ayrıca uygun toprak işleme yöntemleri kullanılmalıdır.
- Toprak strüktürünün iyileştirici ve humus miktarını arttırıcı önlemlerle beraber toprağı koruyucu, enerji tasarrufu sağlayan. çalışılan yerin koşullarına uygun toprak işleme yöntemleri uygulanmalıdır. Bunun için, toprağın yapısı ve koşullarına dikkat edilmelidir, çizici aletlerle çalışmalı, pulluk gibi toprağı devirerek işleyen aletlere mümkün olduğunca az yer verilmeli ve temel kural olarak gereğinden fazla sayıda toprak işlemeden kaçınılmalıdır.
- Bilindiği gibi tarımsal üretimde, verim ve kalite arasında ters bir orantı mevcuttur. Genel kural olarak ikisi arasında denge kurulmalıdır. Ancak ekolojik tarımda bu denge oluşturulurken kalitenin, ürün miktarına göre öncelik aldığı unutulmamalıdır.
- Ekolojik üretim yapan tarım işletmesinde başta petrol olmak fosil yakıtlar ve diğer enerji kaynakları optimum verimi sağlayacak düzeyde azami tasarruf kuralına uyularak kullanılmalıdır. Enerji kullanımında güneş enerjisi ve rüzgar enerjisi gibi doğal enerji kaynakları olabildiğince tercih edilmemelidir.
Yukarıdaki ilkeler;
a ) Toprağın organik madde ve bitki besin elementleri yönünden zengin tutma
b ) Gerektiği kadar toprağı işleme
c ) Yüksek verim yerine kaliteyi tercih etme
d ) Enerji kaynaklarının kullanımında olabildiğince tasarruf
ana başlıkları altında toplayabiliriz . Buna göre,ekolojik tarımda toprak işlemeden beklenenler de aşağıdaki gibi sıralanabilir.
- Toprak işleme, toprakta su ve rüzgar erozyonuna yol açmamalı
- Toprak içindeki organizmaların yaşamlarına uygun en iyi ortamı hazırlamalı
- Topraktaki makro ve mikro besin elementlerin kaybolmasını önlemeli
- Topraktaki sıkışmayı önlemeli,bitkinin kök gelişimine uygun ortamı hazırlamalı
- Toprağa verilecek materyalin toprak altına ve özellikle kök bölgesine verilmesi sağlanmalı ve
- Pulluk gibi toprağı devirerek işleyen aletler mümkün olduğunca az kullanılmalı, bunun yerine çizel, kültivatör gibi toprağı devirmeden işleyen aletler tercih edilmelidir.
Tarımsal üretimde kullanılan toprak işleme tekniklerinin bazıları ekolojik tarımın isteklerine cevap verecek durumdadır. Ancak bu tekniklerin hangisinin kullanılması gerektiği konusunda verilecek kararda üretimi yapılacak bitkinin cinsi ve agroteknik özellikleri, arazinin konumu ve erozyon etkisinde olup olmadığı, toprak yapısı ve nem durumu vb. gibi kriterler etkili olmaktadır. Buna göre de uygun toprak işleme sisteminin seçilmesi önem taşımaktadır.
TOPRAK İŞLEME SİSTEMLERİ
Dünyada kullanılan Toprak işleme sistemleri 4 sınıf altında toplanmaktadır.Bunlar geleneksel toprak işleme,korumalı toprak işleme,azaltılmış toprak işleme,toprak işlemesiz olarak sınıflandırılır.
Geleneksel Toprak İşleme
Belirli bir coğrafik alanda,yetiştirilen belirli bir ürün için tohum yatağı hazırlığında geleneksel olarak yapılan toprak işleme uygulamalarıdır. Geleneksel toprak işleme; ürün artıklarının çoğunun gömüldüğü % 30 ‘ daha az ürün artıklarının bırakıldığı bir toprak işleme sistemidir. Bu tip toprak işlemede,birinci ve ikinci sınıf toprak işleme makinelerinden yararlanarak tarlanın ekim için hazırlanması söz konusudur. Birinci sınıf toprak işleme makinesi olarak genellikle kulaklı pulluk gibi toprağı deviren makineler kullanılır.
Geleneksel toprak işlemenin yer aldığı üretim sisteminde çoğunlukla aşağıdaki uygulamalara yer verilir.
- Kulaklı pullukla sürüm
- Diskli pullukla ufalama ( 1 veya 2 kez )
- Tırmık veya kültivatörle işleme ( 1 veya 2 kez )
- Ekim ve gübreleme
- Kültivatör veya döner çapa ile çapalama ( 1 veya 2 kez )
- Sulama
- Tarımsal savaş ve
- Hasat
Korumalı Toprak İşleme
Korumalı toprak işleme; su ve rüzgar erozyonunu azaltmak maksadıyla,ekim işleminden sonra,toprak yüzeyinin en az % 30 ‘nun ön bitkiye ait artıkların kaplanmasının sağlandığı uygulamalardır. Toprak yüzeyinin tamamen kaplanması için gerekli artık yoğunluğu; toprak tipi,eğim durumu,ekim nöbeti ve toprakta kışın kalan bitki artıkları başta olmak üzere pek çok faktöre bağlıdır. Korumalı toprak işlemede toprak sadece tohum yatağının hazırlanması , kimyasal uygulaması,yabancı otların kontrol edilmesi ve tohumun ekilmesi için işlenir.
Korumalı toprak işleme sistemi olarak uygulamada değişik alt sistemlere rastlamak mümkündür. Bunlardan bazıları aşağıda belirtilmektedir.
- Minimum toprak işleme ( minimum tillage )
- Azaltılmış toprak işleme ( reduced tillage )
- Nem engelli ( malç ) toprak işleme ( mulch tillage )
- Toprak işlemesiz ( sıfır toprak işleme,çiziye ekim veya dikim ) ( no-till,zero-tillage ,slot-plant )
- Şerit halinde toprak işleme (strip tillage )
- Sırta ekime yönelik toprak işleme ( ridge tillage )
Azaltılmış Toprak İşleme
Bitkisel üretim veya mevcut toprak koşullarında,işlenme gereksinimini karşılamak için toprağın gerekli olabilecek en az düzeyde işleme tabii tutulmasıdır. Bu tanımlama,yıllara ve ülkelere göre değişim göstermektedir. Çoğu zaman,anlamlı minimum toprak işleme yerine azaltılmış toprak işleme kavramını kullanmak daha doğru olmaktadır.
Azaltılmış Toprak işleme
Geleneksel toprak işlemeye göre daha az enerji gerektiren işlemlerden oluşan sistemlerdir. Diğer bir ifade ile,azaltılmış toprak işleme; geleneksel toprak işleme sistemine göre yoğun olmayan ve toprağı daha az işleme tabii tutan bir sistemdir. Bu sistemde; geleneksel sisteme göre ya uygulamaların sayısı azaltılır veya birim alan başına enerji gereksinimi daha az olan toprak işleme makinelerine yer verilir.
Nem Engelli ( Malçlı ) Toprak işleme
Artıklar özellikle toprak yüzeyine veya yüzeyin yakınına bırakılacak şekilde tüm toprak yüzeyinin işleme tabii tutulmasıdır.
Malçlı toprak işleme; toprak işlemesiz ve sırta ekime yönelik toprak işleme dışında bir korumalı toprak işleme sistemidir. Toprak işleme; çizel pulluğu,diskli aletler,tarla kültivatörleri
Kesme pulluklar veya ot yolucularla yapılmaktadır. Yabancı otlar,herbisit uygulaması ve/veya ürünün çapalanması ile kontrol altına alınmaktadır. Uygulama sayısı; erezyon kontrolünü sağlayacak yeterli artığın yüzeyde bırakılmasının sağlanmasıyla sınırlı olmaktadır.
Toprak İşlemesiz ( Sıfır Toprak İşleme,Çiziye Ekim veya Dikim )
Önceden bozulmamış toprağa doğrudan tohumun ekilmesi işlemidir. Bu sistemde,
toprak ekimden hasada ve hasattan da ekime kadar bozulmadan bırakılır. Sadece doğrudan ekim makinesi olarak adlandırılan makinelerin artık parçalayıcı ve gömücüleri veya diskli,çapa vb. tip çizi açıcıları tarafından toprak dar bir şerit şeklinde işlenir. Bu nedenle doğrudan ekim makineleri,ekim işlemenin dışında toprağı bozmaz. Tohumun bırakılacağı derinlikte bir çizinin açılabilmesi için kullanılan ekim ve dikim makineleri,artıkları kesebilmesi ve bozulmamış toprağa batabilmelidir. Bu nedenle de geleneksel makinelerden farklı yapısal özelliklere sahip olmalıdır. Toprağın işlenmemesinden dolayı sorun olabilecek yabancı otların kontrolü ise ekim öncesi,çimlenme öncesi veya çimlenme sonrası
uygulanabilecek herbisitlerle sağlanmaktadır. Herbisit uygulama şekli ve zaman,yabancı ot yoğunluğuna ve iklim koşullarına bağlıdır.
Şerit Halinde Toprak İşleme
Toprak yüzeyinin % 30veya daha az kısmının bant veya şerit biçiminde işleme tabi tutulmasıdır.
Sırta Ekime Yönelik Toprak İşleme
Bitkinin üzerine ekileceği ve bakım işlemleri sırasında veya hasat sonrasında sırt oluşturulması ve bunların her yıl aynı yerde korunmasını sağlayan sistemdir.
Sırta ekime yönelik toprak işlemede; toprak genellikle gübre uygulamaları dışında,hasattan ekime kadar işlenmeden bırakılır. Bitkiler,önceki yetiştirme döneminde yapılmış sırtlara ekilir veya dikilirler. Sırtlara genellikle yıllık bakım esnasında,karık usulü sulama da veya sırt/çukur oluşturularak yapılır. Sırtlar; sırta yönelik toprak işleme sistemi hemen başladığında veya bakım işlemleri sırasında nemli toprağın sırtların oluşturulmasını önlediği hasattan hemen sonra yapılabilir. Ancak,sırtların hasattan hemen sonra yapılması,çizilerdeki yetersiz artıkların aşırı erozyona sebep olacağı ve sırtlarda yabancı otların gelişmesine izin vereceği gerekçesiyle tavsiye edilmektedir. Hasattaki sırt yüksekliğinin; 15-20 cm olması,erozyon riski yüksek olan bölgelerde ekimden sonra çiziden en az 8 cm daha yüksekte olması önerilmektedir.
Sırt halinde toprak işleme sistemlerinde genellikle kazayağı,diskli sıra temizliyicileri,
gömücü üniteler veya yatay diskleri bulunan ekim makineleri kullanılmaktadır. Sıra temizleyicileri, 3-5 cm lik toprağı,yüzeydeki artıkları ve yabancı ot tohumlarını sıradan uzaklaşır. Böylelikle,sırt üzerinde nemli,artıkların arınmış ve tohumun ekildiği bir ortam hazırlanmış olur. Mısır ve tane sorgum sapları bazı durumlarda hasat ve ekim dönemi arasında parçalanır. Kuru kimyasal gübre; serpme veya ekim makinesi ile bant şeklinde sonbaharda verilir.
Toprak işleme uygulamaları,sadece problemin çözümlenebilme düzeyi yönünden değil,aynı zamanda enerji girdileri ve uygulama sonrası meydana gelen,yan etkiler yönünden de incelenmelidir. Genel olarak mevcut bir problemin çözümü ile başka problem veya problemlerin meydana geldiği bilinmektedir. Örneğin,gevşetme işlemleri sırasında,
Arzulanmasa dahi kesekler oluşmakta ve çalışma derinliğinde sert ve geçirimsiz tabaka meydana gelmektedir.
Toprak işleme sistemlerin seçiminde pek çok faktör etkili olmaktadır. Bunların başında toprakla ilgili olarak toprağın tekstür,strüktür,organik madde içeriği,mineral yapı durumu ile arazinin eğimi,aşınabilirlik,bitki kök derinliği; iklimsel olarak yağış miktarı ve dağılımı,su dengesi,yetiştirme sezonunun uzunluğu,toprak ve çevre sıcaklığı,kurak geçen süre gibi özellikler; ürüne bağlı olarak ise yetiştirme süresi,kök yapısı ve özellikleri,su gereksinimi,tohum; sosyo ekonomik durumla ilgili olarak işletme büyüklüğü,güç kaynağı varlığı; aile yapısı ve durumu,işgücü durumu,nakit ve kredi kullanım imkanları; diğer başlığı altında ise hükümet politikaları,amaç ve öncelikler yer almaktadır.
KORUMALI TOPRAK İŞLEME
Ekolojik tarımda öncelikle sahip olunan toprağın kaybedilmemesine ve korunmasına özen gösterilmelidir. Toprağın gerek su,gerekse rüzgar erozyonundan korunmasının en basit yolu ise toprak yüzeyinde artıkların bırakılmasıdır. Buna göre,ekolojik tarımda toprak işleme denildiğinde akla toprağın,suyun ve enerjinin korunmasının esas olduğu korumalı toprak işleme sistemleri gelmelidir.
Korumalı toprak işleme. çok sayıda değişkeni etkileyebilmektedir. Bunlar arasında;
- Toprak yüzeyindeki artık miktarı
- Erozyon
- İnfiltrasyon ve yüzey akışı
- Kimyasal yapı
- Toprak yüzeyindeki organik madde ve pH durumu ve
- Kullanılan pestisitlerin tipi ve miktarı
yer alır.
Daha öncede belirtildiği gibi ön bitkiye ait artıklar,farklı toprak işleme sistemleri nedeniyle meydana gelen toprak kayıplarını kontrol etmede en önemli faktördür
Buna göre,artıkların yüzeyi kaplama oranı % 20 olduğu toprak kaybında meydana gelebilecek azalma yüzdesi yaklaşık %50 iken kaplama oranı % 30 a çıkarıldığında azalma % 64 ler düzeyine ulaşmaktadır. Bu durumda korumalı toprak işlemede anahtar kelime toprak yüzeyindeki artıkların işletmeciliğidir.
Erozyon; hareketli su,rüzgar,buzul veya yerçekimi etkisi gibi işlemleri içerisine alan jeolojik etkilerle arazi yüzeyinin aşınması olarak tanımlanır. Su erozyonu,toprak parçacıkların kesek ve diğer toprak agregatlarından uzaklaşması ile başlar. . Yağmur damlalarının toprağa çarpması toprak parçacıklarının bulundukları ortamdan uzaklaşmasını temel nedenidir. Tek bir yağmur damlası önemsiz görülebilir. Ne var ki yağmur damlalarının birlikte toprak yüzeyine çarpmaları sırasında büyük bir kuvvetin toprak yüzeyine çarpması küçümsenemeyecek düzeyde enerjinin ortaya çıkmasına sebep olur. Şiddetli bir fırtına ve yağmur 1 ha lık bir alandan 250 ton a varan miktarda toprağın parçalanıp uzaklaşmasına neden olabilir. Toprak yüzeyinde ön bitkiye ait artıkların veya diğer örtü bitkilerinin bulunması yağmur damlalarının etkisini sönümler,erozyon da önemli ölçüde azalır.
Kuvvetli türbülans etkili rüzgar,erozyon riski yüksek olan tarla koşullarında rüzgar erozyonuna neden olur. Toprak yüzeyinden 30 cm yukarıda,saatte 20 km hızla esen bir rüzgar,riski yüksek tarla koşullarında toprağın hareketlendirilebilmesi için yeterlidir. Erozyon riski yüksek tarla koşulları denildiğinde ise yüzeyi çıplak,gevşek,kuru ve ince bünyeli korumasız yüzey anlaşılır. Rüzgar hızının 30 km/h den 50 km/h e çıkması ile erozyon hızı üç katına ulaşır.
Çapları 0,1 mm den daha küçük olan toprak parçacıkları hava akımı içerisinde düşmeden önce kilometrelerce taşınabilir,hava akımında askıda kalırlar. Çapları 0,5 mm olan iri toprak parçacıkları bulundukları yerden toprak yüzeyi üzerinde sıçrayarak,dahabüyük toparak parçacıkları ( 0,5-1,0 mm çapında ) ise toprak yüzeyinde yuvarlanarak taşınırlar.
Rüzgar erozyonunu önleyebilme veya azaltabilmenin değişik yolları vardır. Bunlardan toprak yüzeyinin bitki örtüsü veya ön bitkiye ait artıklarla kaplanması basit ve yaygın uygulamadır. Artık veya bitki örtüsü; toprak yüzeyindeki rüzgarın hızını azaltır ve toprak parçacıkları temas eden rüzgar kuvvetini önler. Toprak yüzeyi veya yakınındaki vegetatif materyal aynı şekilde hareketli toprak parçacıklarını tutar ve çığ etkisini sınırlar. Rüzgar erozyonunu azaltmak için gerekli olan artık miktarı,artığın tipine,yüksekliğine,rüzgar yönü ve toprak tipine bağlı olarak artık konumuna göre değişir.
Korumalı toprak işleme,toprak yüzeyinde artık bırakarak ve toprağın pülverizasyonunu azaltarak rüzgar erozyonunu azaltır. Yapılacak her toprak işleme uygulaması yüzey artıklarını azaltır.
Toprağı karıştıran toprak işleme makineleri yabancı ot kontrolü ve herbisitlerin karıştırılması için gayet yararlı olabilirler. Fakat rüzgar erozyonunu kontrol eden artıkların büyük bir bölümünün gömülmesine neden olur.
KORUMALI TOPRAK İŞLEMENİN YARARLARI VE SAKINCALARI
Korumalı toprak işlemede,toprağın en az işlenmesi söz konusudur. Toprağı işlemenin düzeyi ve sıklığı azaltıldığında,anız veya bitki artıkları toprağa tamamen karıştırılmaz ve toprağın üzerinde bırakılır. Tohum; bu anız veya işlenmiş topraktaki küçük şeritlere ekilir. Yabancı ot kontrolü,toprağın işlenmesi ile değil herbisitlerle sağlanır. Kimyasal gübreler ekim öncesi toprak içerisine veya ekimle beraber toprağın üst katmanlarına yerleştirilir. Yabancı otları kontrol altına alan ve ön bitkiye ait artıkları yok eden herbisitlere olan bağımlılığın artması nedeniyle korumalı toprak işlemenin sürdürülebilir özellik taşıyıp taşımadığı sorgulanabilir.
AVANTAJLARI
- Yetiştirilen ürünler,suyu daha etkin bir şekilde kullanılır; toprağın su tutma kapasitesi artar ve yağışlardan dolayı su kayıpları ve buharlaşma azalır.
- Kurak ve eğimli topraklara sahip kuru tarımda suyun daha etkin kullanımı ile daha yüksek verim elde edilebilir.
- Toprağın organik madde içeriği ve faydalı böceklerin populasyonu korunabilir,toprak,bitki besin maddesi,gübre ve pestisit kaybı azalır.
- Ekim işleminde tarlanın hazırlanması için daha az zamana gereksinim duyulur.
- Ekim tahinde hava koşullarına bağımlılık azalır.
- Ekim öncesi toprak işleme çalışmaları azalır,böylece iş gücü ve yakıttan tasarruf sağlanır.
- Ekim için daha az işlem yapılması,gerek traktör gerekse toprak işleme ve ekim makinelerinin daha az aşınmasını,bu ise tamir ve bakım masraflarını azaltır. ç
- Toprak yüzeyinde bırakılan ürün miktarı,su ve erozyonunu azaltır.
- Yapılan tarımsal uygulamaların daha az olmasından dolayı,toprağa uygulanan dış yükler azalır ve böylece toprak sıkışması en aza indirilir ve
- Bitki çıkışını güçleştiren ve yüzey akışın neden olan kaymak tabakası oluşumunu engeller
DEZAVANTAJLARI
Özel ekim ekipmanının maliyetinin yüksek olması ve korumalı tarım sistemlerinin tamamen yeni bir sistem ortaya koyması,çiftçiler tarafından yüksek işletme başarısı ve öğrenme işlemi gereksinimi kısa süreli dezavantajlarındandır. Dünyanın her yerinde geleneksel tarımda elde edilen uzun süreli deneyimler,korumalı tarımın bir çiftçinin çözümlemeyen farklı problemleri için ne daha çok ne de daha az çözüm getirmediğini göstermiştir. Bunun yanı sıra;
- Su göllenmesi veya kötü drenaj gibi aşırı su problemleri ortaya çıkar.
- Zararlı ve hastalık problemleri artar. Toprak yüzeyinde tutunan artıklar,bazı zararlı ve hastalıklara teşvik eder. Ürün artıkları ile ertesi döneme hastalık ve zararlılar taşınır.
- İyi bir tohum-toprak teması sağlayarak tohumu nemli toprağa yerleştirebilen ve bunu yüzeydeki artıklarla tıkanmadan gerçekleştirilen özel ekim makinelerine veya mevcut ekim makinelerinde değişikliklere ihtiyaç duyulur.
- Tarla yüzeyinde buluna artıklar,sürgünlerin beslenmesini engeller,
- Havalanma koşullarının yetersizliği,düşük toprak sıcaklığı ve aşırı nem,ürün yetiştirmek için genellikle uygun değildir.
- İş gücü ve yakıttan tasarruf sağlanmasına rağmen,yabancı ot kontrolünde büyük oranda herbisit kullanımına bağımlılık,ek giderlere neden olur ve çevresel bir olumsuzluk oluşturur.
- Daha güçlü bir traktör gerekecektir.
- Gübreleme daha zordur. Gübrenin genel olarak verilmesi makine ile fiziksel olarak devirme yapılmadığından daha zordur,fakat ekim esnasındaki özel birleşimler söz konusudur ve toprak işlemesiz açıcıların özel tasarımlarının kullanılması arzu edilmektedir.
- Pestisitlerin verilmesi daha zordur. Gübrelemede olduğu gibi,pestisitlerin genel birleştirilmesi toprak işlemesiz sistem ile mümkün değildir.
- Besin dönüşümünü değiştirir. Topraktaki mikroplar tarafından organik maddelerin çürümesi,toprak işlemesiz sistemde üretilen bitkilerde mevcut besinlerin geçici olarak tutunmasını sağlar.
SONUÇ VE ÖNERİLER
Ekolojik tarımın bitkisel üretim kolunda toprak işleme,üretim faaliyetleri içerisinde ilk yapılan işlem olması ve ekimden hasada kadar uzanan aşamaların tamamına etkili olması nedeniyle önem taşımaktadır.
Ekolojik tarıma uygun toprak işleme sistemi olarak ise toprak,su ve enerjinin korunmasının ana hedef olduğu korumalı toprak işleme sistemi önerilir. Ancak sistemin herbisitlere bağımlılığı nedeniyle mutlak surette sentetik esaslı herbisitlerin yerine organik olanların kullanılması zorunludur.
- Toprakta karbonun alıkonulması,bu yolla yılda hektar başına ortamla 1,250 kg CO2 in toprakta kalmasını sağlanması,
- Toprak yüzeyinin erozyona karşı korunması; böylece yılda yaklaşık olarak 25 milyar ton verimli üst toprağın erozyonla kaybının önlenmesi
- Kimyasal gübre ve ilaçlarının yüzey akışı ile bitkiden uzaklaşmasının azaltılması ile içme suyu kalitesinin iyileştirilmesi,
- İş gücü,zaman,yakıt ve makine aşınmalarındaki azalmanın sağlanması
- Topraktaki organik maddenin artması ile daha etkin bir tarımsal üretimin sağlanması ve
- Yüzeyde kalan artıkların kuşlar ve küçük hayvanlar için barınak ve yiyecek kaynağı oluşturması nedeniyle yaban hayatın geliştirilmesidir.
Sanayileşme sürecine bağlı olarak,tarımsal üretimde kimyasal kullanımı da artış göstermiştir. Pestisit veya gübre formundaki kimyasalların olumsuzlukları da ilk olarak sanayileşmiş ülkelerde ortaya çıkmıştır. Doğanın tahrip edilmesi,insan ve hayvan sağlığına vermiş olduğu zarardan hareketle alternatif üretim yöntemleri araştırıcıların yeni çalışma konuları arasında yerini almıştır. Ekolojik,biyolojik veya organik tarım olarak adlandırılabilecek bu üretim sistemleri ile üretilen ürünler yaşam standardının yüksek olduğu ülkelerde pazar bulması ile her geçen gün daha da önemli hale gelmiştir.
Ekolojik tarım konusunda otorite durumu olan IFOAM (uluslar arası Organik tarım federasyonu ) tarafından hazırlanan “Organik Tarımda Üretim ve Ürün İşlemeye Yönelik Temel standartlar¬¬“ başlıklı taslağın “2,4 Toprak Korunumu “ ve “2,5 Suyun korunumu “ bölümlerinde toprak ve su korunumu konusunda yapılması gerekenler,önerilere geniş yer verilmiştir. Taslakta toprağın ,mutlak surette korunması gerektiği,bu amaçla üst katmandaki toprak kaybının azaltılması,bu amaçla yüzeysel veya minimum toprak işleme , uygun ekim nöbeti,toprak yüzeyindeki artıkların muhafaza edilmesi ve diğer işletmecilik uygulamaları gibi yöntemlere yer verilmesi ve erozyon,sıkışma,tuzluluk ve diğer sorunların önlenmesi gerektiği vurgulanmaktadır. Taslakta ayrıca suyun korunması amacıyla da toprağın organik madde içeriğinin arttırılması,ekim ve sulamanın iyi tasarlanması ve uygun zamanda yapılması gibi öneriler yer almaktadır.
Yukarıda belirtilen hususlar dikkate alınarak,ekolojik tarımda doğrudan veya dolaylı olarak üretime etki eden toprak işlemenin incelenme ve uygun sistemlerin önerilme zorunluluğu ortadadır. Bu makalede,ekolojik tarımda toprak işlemenin temel ilkelerine uygun toprak işleme sistemleri ortaya konulmaya çalışılmaktadır.
EKOLOJİK TARIMDA TOPRAK İŞLEME VE BEKLENTİLER
Ekolojik tarımda farklı bitkisel ve hayvansal ürünler için üretim yöntemleri mevcut olup bunların bir çok ortak ilkesi bulunmaktadır. Toprak işlemeye yönelik olanları aşağıda verilmiştir.
- Toprağın iyileştirilmesi ve içindeki organizmaların korunması ve beslenmesi sağlanmalı; toprak sömürülmemeli; tersine doğal verimlilik arttırılmalıdır. Bunu sağlamak için ekim nöbeti,organik gübreleme yapılmalı ayrıca uygun toprak işleme yöntemleri kullanılmalıdır.
- Toprak strüktürünün iyileştirici ve humus miktarını arttırıcı önlemlerle beraber toprağı koruyucu, enerji tasarrufu sağlayan. çalışılan yerin koşullarına uygun toprak işleme yöntemleri uygulanmalıdır. Bunun için, toprağın yapısı ve koşullarına dikkat edilmelidir, çizici aletlerle çalışmalı, pulluk gibi toprağı devirerek işleyen aletlere mümkün olduğunca az yer verilmeli ve temel kural olarak gereğinden fazla sayıda toprak işlemeden kaçınılmalıdır.
- Bilindiği gibi tarımsal üretimde, verim ve kalite arasında ters bir orantı mevcuttur. Genel kural olarak ikisi arasında denge kurulmalıdır. Ancak ekolojik tarımda bu denge oluşturulurken kalitenin, ürün miktarına göre öncelik aldığı unutulmamalıdır.
- Ekolojik üretim yapan tarım işletmesinde başta petrol olmak fosil yakıtlar ve diğer enerji kaynakları optimum verimi sağlayacak düzeyde azami tasarruf kuralına uyularak kullanılmalıdır. Enerji kullanımında güneş enerjisi ve rüzgar enerjisi gibi doğal enerji kaynakları olabildiğince tercih edilmemelidir.
Yukarıdaki ilkeler;
a ) Toprağın organik madde ve bitki besin elementleri yönünden zengin tutma
b ) Gerektiği kadar toprağı işleme
c ) Yüksek verim yerine kaliteyi tercih etme
d ) Enerji kaynaklarının kullanımında olabildiğince tasarruf
ana başlıkları altında toplayabiliriz . Buna göre,ekolojik tarımda toprak işlemeden beklenenler de aşağıdaki gibi sıralanabilir.
- Toprak işleme, toprakta su ve rüzgar erozyonuna yol açmamalı
- Toprak içindeki organizmaların yaşamlarına uygun en iyi ortamı hazırlamalı
- Topraktaki makro ve mikro besin elementlerin kaybolmasını önlemeli
- Topraktaki sıkışmayı önlemeli,bitkinin kök gelişimine uygun ortamı hazırlamalı
- Toprağa verilecek materyalin toprak altına ve özellikle kök bölgesine verilmesi sağlanmalı ve
- Pulluk gibi toprağı devirerek işleyen aletler mümkün olduğunca az kullanılmalı, bunun yerine çizel, kültivatör gibi toprağı devirmeden işleyen aletler tercih edilmelidir.
Tarımsal üretimde kullanılan toprak işleme tekniklerinin bazıları ekolojik tarımın isteklerine cevap verecek durumdadır. Ancak bu tekniklerin hangisinin kullanılması gerektiği konusunda verilecek kararda üretimi yapılacak bitkinin cinsi ve agroteknik özellikleri, arazinin konumu ve erozyon etkisinde olup olmadığı, toprak yapısı ve nem durumu vb. gibi kriterler etkili olmaktadır. Buna göre de uygun toprak işleme sisteminin seçilmesi önem taşımaktadır.
TOPRAK İŞLEME SİSTEMLERİ
Dünyada kullanılan Toprak işleme sistemleri 4 sınıf altında toplanmaktadır.Bunlar geleneksel toprak işleme,korumalı toprak işleme,azaltılmış toprak işleme,toprak işlemesiz olarak sınıflandırılır.
Geleneksel Toprak İşleme
Belirli bir coğrafik alanda,yetiştirilen belirli bir ürün için tohum yatağı hazırlığında geleneksel olarak yapılan toprak işleme uygulamalarıdır. Geleneksel toprak işleme; ürün artıklarının çoğunun gömüldüğü % 30 ‘ daha az ürün artıklarının bırakıldığı bir toprak işleme sistemidir. Bu tip toprak işlemede,birinci ve ikinci sınıf toprak işleme makinelerinden yararlanarak tarlanın ekim için hazırlanması söz konusudur. Birinci sınıf toprak işleme makinesi olarak genellikle kulaklı pulluk gibi toprağı deviren makineler kullanılır.
Geleneksel toprak işlemenin yer aldığı üretim sisteminde çoğunlukla aşağıdaki uygulamalara yer verilir.
- Kulaklı pullukla sürüm
- Diskli pullukla ufalama ( 1 veya 2 kez )
- Tırmık veya kültivatörle işleme ( 1 veya 2 kez )
- Ekim ve gübreleme
- Kültivatör veya döner çapa ile çapalama ( 1 veya 2 kez )
- Sulama
- Tarımsal savaş ve
- Hasat
Korumalı Toprak İşleme
Korumalı toprak işleme; su ve rüzgar erozyonunu azaltmak maksadıyla,ekim işleminden sonra,toprak yüzeyinin en az % 30 ‘nun ön bitkiye ait artıkların kaplanmasının sağlandığı uygulamalardır. Toprak yüzeyinin tamamen kaplanması için gerekli artık yoğunluğu; toprak tipi,eğim durumu,ekim nöbeti ve toprakta kışın kalan bitki artıkları başta olmak üzere pek çok faktöre bağlıdır. Korumalı toprak işlemede toprak sadece tohum yatağının hazırlanması , kimyasal uygulaması,yabancı otların kontrol edilmesi ve tohumun ekilmesi için işlenir.
Korumalı toprak işleme sistemi olarak uygulamada değişik alt sistemlere rastlamak mümkündür. Bunlardan bazıları aşağıda belirtilmektedir.
- Minimum toprak işleme ( minimum tillage )
- Azaltılmış toprak işleme ( reduced tillage )
- Nem engelli ( malç ) toprak işleme ( mulch tillage )
- Toprak işlemesiz ( sıfır toprak işleme,çiziye ekim veya dikim ) ( no-till,zero-tillage ,slot-plant )
- Şerit halinde toprak işleme (strip tillage )
- Sırta ekime yönelik toprak işleme ( ridge tillage )
Azaltılmış Toprak İşleme
Bitkisel üretim veya mevcut toprak koşullarında,işlenme gereksinimini karşılamak için toprağın gerekli olabilecek en az düzeyde işleme tabii tutulmasıdır. Bu tanımlama,yıllara ve ülkelere göre değişim göstermektedir. Çoğu zaman,anlamlı minimum toprak işleme yerine azaltılmış toprak işleme kavramını kullanmak daha doğru olmaktadır.
Azaltılmış Toprak işleme
Geleneksel toprak işlemeye göre daha az enerji gerektiren işlemlerden oluşan sistemlerdir. Diğer bir ifade ile,azaltılmış toprak işleme; geleneksel toprak işleme sistemine göre yoğun olmayan ve toprağı daha az işleme tabii tutan bir sistemdir. Bu sistemde; geleneksel sisteme göre ya uygulamaların sayısı azaltılır veya birim alan başına enerji gereksinimi daha az olan toprak işleme makinelerine yer verilir.
Nem Engelli ( Malçlı ) Toprak işleme
Artıklar özellikle toprak yüzeyine veya yüzeyin yakınına bırakılacak şekilde tüm toprak yüzeyinin işleme tabii tutulmasıdır.
Malçlı toprak işleme; toprak işlemesiz ve sırta ekime yönelik toprak işleme dışında bir korumalı toprak işleme sistemidir. Toprak işleme; çizel pulluğu,diskli aletler,tarla kültivatörleri
Kesme pulluklar veya ot yolucularla yapılmaktadır. Yabancı otlar,herbisit uygulaması ve/veya ürünün çapalanması ile kontrol altına alınmaktadır. Uygulama sayısı; erezyon kontrolünü sağlayacak yeterli artığın yüzeyde bırakılmasının sağlanmasıyla sınırlı olmaktadır.
Toprak İşlemesiz ( Sıfır Toprak İşleme,Çiziye Ekim veya Dikim )
Önceden bozulmamış toprağa doğrudan tohumun ekilmesi işlemidir. Bu sistemde,
toprak ekimden hasada ve hasattan da ekime kadar bozulmadan bırakılır. Sadece doğrudan ekim makinesi olarak adlandırılan makinelerin artık parçalayıcı ve gömücüleri veya diskli,çapa vb. tip çizi açıcıları tarafından toprak dar bir şerit şeklinde işlenir. Bu nedenle doğrudan ekim makineleri,ekim işlemenin dışında toprağı bozmaz. Tohumun bırakılacağı derinlikte bir çizinin açılabilmesi için kullanılan ekim ve dikim makineleri,artıkları kesebilmesi ve bozulmamış toprağa batabilmelidir. Bu nedenle de geleneksel makinelerden farklı yapısal özelliklere sahip olmalıdır. Toprağın işlenmemesinden dolayı sorun olabilecek yabancı otların kontrolü ise ekim öncesi,çimlenme öncesi veya çimlenme sonrası
uygulanabilecek herbisitlerle sağlanmaktadır. Herbisit uygulama şekli ve zaman,yabancı ot yoğunluğuna ve iklim koşullarına bağlıdır.
Şerit Halinde Toprak İşleme
Toprak yüzeyinin % 30veya daha az kısmının bant veya şerit biçiminde işleme tabi tutulmasıdır.
Sırta Ekime Yönelik Toprak İşleme
Bitkinin üzerine ekileceği ve bakım işlemleri sırasında veya hasat sonrasında sırt oluşturulması ve bunların her yıl aynı yerde korunmasını sağlayan sistemdir.
Sırta ekime yönelik toprak işlemede; toprak genellikle gübre uygulamaları dışında,hasattan ekime kadar işlenmeden bırakılır. Bitkiler,önceki yetiştirme döneminde yapılmış sırtlara ekilir veya dikilirler. Sırtlara genellikle yıllık bakım esnasında,karık usulü sulama da veya sırt/çukur oluşturularak yapılır. Sırtlar; sırta yönelik toprak işleme sistemi hemen başladığında veya bakım işlemleri sırasında nemli toprağın sırtların oluşturulmasını önlediği hasattan hemen sonra yapılabilir. Ancak,sırtların hasattan hemen sonra yapılması,çizilerdeki yetersiz artıkların aşırı erozyona sebep olacağı ve sırtlarda yabancı otların gelişmesine izin vereceği gerekçesiyle tavsiye edilmektedir. Hasattaki sırt yüksekliğinin; 15-20 cm olması,erozyon riski yüksek olan bölgelerde ekimden sonra çiziden en az 8 cm daha yüksekte olması önerilmektedir.
Sırt halinde toprak işleme sistemlerinde genellikle kazayağı,diskli sıra temizliyicileri,
gömücü üniteler veya yatay diskleri bulunan ekim makineleri kullanılmaktadır. Sıra temizleyicileri, 3-5 cm lik toprağı,yüzeydeki artıkları ve yabancı ot tohumlarını sıradan uzaklaşır. Böylelikle,sırt üzerinde nemli,artıkların arınmış ve tohumun ekildiği bir ortam hazırlanmış olur. Mısır ve tane sorgum sapları bazı durumlarda hasat ve ekim dönemi arasında parçalanır. Kuru kimyasal gübre; serpme veya ekim makinesi ile bant şeklinde sonbaharda verilir.
Toprak işleme uygulamaları,sadece problemin çözümlenebilme düzeyi yönünden değil,aynı zamanda enerji girdileri ve uygulama sonrası meydana gelen,yan etkiler yönünden de incelenmelidir. Genel olarak mevcut bir problemin çözümü ile başka problem veya problemlerin meydana geldiği bilinmektedir. Örneğin,gevşetme işlemleri sırasında,
Arzulanmasa dahi kesekler oluşmakta ve çalışma derinliğinde sert ve geçirimsiz tabaka meydana gelmektedir.
Toprak işleme sistemlerin seçiminde pek çok faktör etkili olmaktadır. Bunların başında toprakla ilgili olarak toprağın tekstür,strüktür,organik madde içeriği,mineral yapı durumu ile arazinin eğimi,aşınabilirlik,bitki kök derinliği; iklimsel olarak yağış miktarı ve dağılımı,su dengesi,yetiştirme sezonunun uzunluğu,toprak ve çevre sıcaklığı,kurak geçen süre gibi özellikler; ürüne bağlı olarak ise yetiştirme süresi,kök yapısı ve özellikleri,su gereksinimi,tohum; sosyo ekonomik durumla ilgili olarak işletme büyüklüğü,güç kaynağı varlığı; aile yapısı ve durumu,işgücü durumu,nakit ve kredi kullanım imkanları; diğer başlığı altında ise hükümet politikaları,amaç ve öncelikler yer almaktadır.
KORUMALI TOPRAK İŞLEME
Ekolojik tarımda öncelikle sahip olunan toprağın kaybedilmemesine ve korunmasına özen gösterilmelidir. Toprağın gerek su,gerekse rüzgar erozyonundan korunmasının en basit yolu ise toprak yüzeyinde artıkların bırakılmasıdır. Buna göre,ekolojik tarımda toprak işleme denildiğinde akla toprağın,suyun ve enerjinin korunmasının esas olduğu korumalı toprak işleme sistemleri gelmelidir.
Korumalı toprak işleme. çok sayıda değişkeni etkileyebilmektedir. Bunlar arasında;
- Toprak yüzeyindeki artık miktarı
- Erozyon
- İnfiltrasyon ve yüzey akışı
- Kimyasal yapı
- Toprak yüzeyindeki organik madde ve pH durumu ve
- Kullanılan pestisitlerin tipi ve miktarı
yer alır.
Daha öncede belirtildiği gibi ön bitkiye ait artıklar,farklı toprak işleme sistemleri nedeniyle meydana gelen toprak kayıplarını kontrol etmede en önemli faktördür
Buna göre,artıkların yüzeyi kaplama oranı % 20 olduğu toprak kaybında meydana gelebilecek azalma yüzdesi yaklaşık %50 iken kaplama oranı % 30 a çıkarıldığında azalma % 64 ler düzeyine ulaşmaktadır. Bu durumda korumalı toprak işlemede anahtar kelime toprak yüzeyindeki artıkların işletmeciliğidir.
Erozyon; hareketli su,rüzgar,buzul veya yerçekimi etkisi gibi işlemleri içerisine alan jeolojik etkilerle arazi yüzeyinin aşınması olarak tanımlanır. Su erozyonu,toprak parçacıkların kesek ve diğer toprak agregatlarından uzaklaşması ile başlar. . Yağmur damlalarının toprağa çarpması toprak parçacıklarının bulundukları ortamdan uzaklaşmasını temel nedenidir. Tek bir yağmur damlası önemsiz görülebilir. Ne var ki yağmur damlalarının birlikte toprak yüzeyine çarpmaları sırasında büyük bir kuvvetin toprak yüzeyine çarpması küçümsenemeyecek düzeyde enerjinin ortaya çıkmasına sebep olur. Şiddetli bir fırtına ve yağmur 1 ha lık bir alandan 250 ton a varan miktarda toprağın parçalanıp uzaklaşmasına neden olabilir. Toprak yüzeyinde ön bitkiye ait artıkların veya diğer örtü bitkilerinin bulunması yağmur damlalarının etkisini sönümler,erozyon da önemli ölçüde azalır.
Kuvvetli türbülans etkili rüzgar,erozyon riski yüksek olan tarla koşullarında rüzgar erozyonuna neden olur. Toprak yüzeyinden 30 cm yukarıda,saatte 20 km hızla esen bir rüzgar,riski yüksek tarla koşullarında toprağın hareketlendirilebilmesi için yeterlidir. Erozyon riski yüksek tarla koşulları denildiğinde ise yüzeyi çıplak,gevşek,kuru ve ince bünyeli korumasız yüzey anlaşılır. Rüzgar hızının 30 km/h den 50 km/h e çıkması ile erozyon hızı üç katına ulaşır.
Çapları 0,1 mm den daha küçük olan toprak parçacıkları hava akımı içerisinde düşmeden önce kilometrelerce taşınabilir,hava akımında askıda kalırlar. Çapları 0,5 mm olan iri toprak parçacıkları bulundukları yerden toprak yüzeyi üzerinde sıçrayarak,dahabüyük toparak parçacıkları ( 0,5-1,0 mm çapında ) ise toprak yüzeyinde yuvarlanarak taşınırlar.
Rüzgar erozyonunu önleyebilme veya azaltabilmenin değişik yolları vardır. Bunlardan toprak yüzeyinin bitki örtüsü veya ön bitkiye ait artıklarla kaplanması basit ve yaygın uygulamadır. Artık veya bitki örtüsü; toprak yüzeyindeki rüzgarın hızını azaltır ve toprak parçacıkları temas eden rüzgar kuvvetini önler. Toprak yüzeyi veya yakınındaki vegetatif materyal aynı şekilde hareketli toprak parçacıklarını tutar ve çığ etkisini sınırlar. Rüzgar erozyonunu azaltmak için gerekli olan artık miktarı,artığın tipine,yüksekliğine,rüzgar yönü ve toprak tipine bağlı olarak artık konumuna göre değişir.
Korumalı toprak işleme,toprak yüzeyinde artık bırakarak ve toprağın pülverizasyonunu azaltarak rüzgar erozyonunu azaltır. Yapılacak her toprak işleme uygulaması yüzey artıklarını azaltır.
Toprağı karıştıran toprak işleme makineleri yabancı ot kontrolü ve herbisitlerin karıştırılması için gayet yararlı olabilirler. Fakat rüzgar erozyonunu kontrol eden artıkların büyük bir bölümünün gömülmesine neden olur.
KORUMALI TOPRAK İŞLEMENİN YARARLARI VE SAKINCALARI
Korumalı toprak işlemede,toprağın en az işlenmesi söz konusudur. Toprağı işlemenin düzeyi ve sıklığı azaltıldığında,anız veya bitki artıkları toprağa tamamen karıştırılmaz ve toprağın üzerinde bırakılır. Tohum; bu anız veya işlenmiş topraktaki küçük şeritlere ekilir. Yabancı ot kontrolü,toprağın işlenmesi ile değil herbisitlerle sağlanır. Kimyasal gübreler ekim öncesi toprak içerisine veya ekimle beraber toprağın üst katmanlarına yerleştirilir. Yabancı otları kontrol altına alan ve ön bitkiye ait artıkları yok eden herbisitlere olan bağımlılığın artması nedeniyle korumalı toprak işlemenin sürdürülebilir özellik taşıyıp taşımadığı sorgulanabilir.
AVANTAJLARI
- Yetiştirilen ürünler,suyu daha etkin bir şekilde kullanılır; toprağın su tutma kapasitesi artar ve yağışlardan dolayı su kayıpları ve buharlaşma azalır.
- Kurak ve eğimli topraklara sahip kuru tarımda suyun daha etkin kullanımı ile daha yüksek verim elde edilebilir.
- Toprağın organik madde içeriği ve faydalı böceklerin populasyonu korunabilir,toprak,bitki besin maddesi,gübre ve pestisit kaybı azalır.
- Ekim işleminde tarlanın hazırlanması için daha az zamana gereksinim duyulur.
- Ekim tahinde hava koşullarına bağımlılık azalır.
- Ekim öncesi toprak işleme çalışmaları azalır,böylece iş gücü ve yakıttan tasarruf sağlanır.
- Ekim için daha az işlem yapılması,gerek traktör gerekse toprak işleme ve ekim makinelerinin daha az aşınmasını,bu ise tamir ve bakım masraflarını azaltır. ç
- Toprak yüzeyinde bırakılan ürün miktarı,su ve erozyonunu azaltır.
- Yapılan tarımsal uygulamaların daha az olmasından dolayı,toprağa uygulanan dış yükler azalır ve böylece toprak sıkışması en aza indirilir ve
- Bitki çıkışını güçleştiren ve yüzey akışın neden olan kaymak tabakası oluşumunu engeller
DEZAVANTAJLARI
Özel ekim ekipmanının maliyetinin yüksek olması ve korumalı tarım sistemlerinin tamamen yeni bir sistem ortaya koyması,çiftçiler tarafından yüksek işletme başarısı ve öğrenme işlemi gereksinimi kısa süreli dezavantajlarındandır. Dünyanın her yerinde geleneksel tarımda elde edilen uzun süreli deneyimler,korumalı tarımın bir çiftçinin çözümlemeyen farklı problemleri için ne daha çok ne de daha az çözüm getirmediğini göstermiştir. Bunun yanı sıra;
- Su göllenmesi veya kötü drenaj gibi aşırı su problemleri ortaya çıkar.
- Zararlı ve hastalık problemleri artar. Toprak yüzeyinde tutunan artıklar,bazı zararlı ve hastalıklara teşvik eder. Ürün artıkları ile ertesi döneme hastalık ve zararlılar taşınır.
- İyi bir tohum-toprak teması sağlayarak tohumu nemli toprağa yerleştirebilen ve bunu yüzeydeki artıklarla tıkanmadan gerçekleştirilen özel ekim makinelerine veya mevcut ekim makinelerinde değişikliklere ihtiyaç duyulur.
- Tarla yüzeyinde buluna artıklar,sürgünlerin beslenmesini engeller,
- Havalanma koşullarının yetersizliği,düşük toprak sıcaklığı ve aşırı nem,ürün yetiştirmek için genellikle uygun değildir.
- İş gücü ve yakıttan tasarruf sağlanmasına rağmen,yabancı ot kontrolünde büyük oranda herbisit kullanımına bağımlılık,ek giderlere neden olur ve çevresel bir olumsuzluk oluşturur.
- Daha güçlü bir traktör gerekecektir.
- Gübreleme daha zordur. Gübrenin genel olarak verilmesi makine ile fiziksel olarak devirme yapılmadığından daha zordur,fakat ekim esnasındaki özel birleşimler söz konusudur ve toprak işlemesiz açıcıların özel tasarımlarının kullanılması arzu edilmektedir.
- Pestisitlerin verilmesi daha zordur. Gübrelemede olduğu gibi,pestisitlerin genel birleştirilmesi toprak işlemesiz sistem ile mümkün değildir.
- Besin dönüşümünü değiştirir. Topraktaki mikroplar tarafından organik maddelerin çürümesi,toprak işlemesiz sistemde üretilen bitkilerde mevcut besinlerin geçici olarak tutunmasını sağlar.
SONUÇ VE ÖNERİLER
Ekolojik tarımın bitkisel üretim kolunda toprak işleme,üretim faaliyetleri içerisinde ilk yapılan işlem olması ve ekimden hasada kadar uzanan aşamaların tamamına etkili olması nedeniyle önem taşımaktadır.
Ekolojik tarıma uygun toprak işleme sistemi olarak ise toprak,su ve enerjinin korunmasının ana hedef olduğu korumalı toprak işleme sistemi önerilir. Ancak sistemin herbisitlere bağımlılığı nedeniyle mutlak surette sentetik esaslı herbisitlerin yerine organik olanların kullanılması zorunludur.