Livadi
22.03.2010, 23:43
Sofralık Üzümde Büyüme Düzenleyicileri
Bağcılık, Türkiye tarımında önemli bir yere sahiptir. Buna rağmen, kalite ve birim alandan elde edilen verim düşüklüğü bağcılıkta karşılaşılan en önemli problemlerden biridir. Verimlilik, birim alanda bulunan omca sayısına, omca üzerinde meydana gelen salkım, tane sayısı ve büyüklüğü ile ilgidir. Verimliliği etkileyen faktörler çeşit, anaç, kültürel uygulamalar, çevre koşulları ve çeşitlerin döllenme biyoloji özellikleri gibidir.
Kalite ve verimliliği arttırma uygulamaları aşağıdaki başlıklar altında toplanabilir;
* Uygun terbiye şekli verme,
* Budama,
* Bakım işlerini zamanında yapma,
* Sulama,
* Gübreleme,
* Toprak işleme,
* Bitki büyüme düzenleyicilerini gerekli dozda ve oranda kullanma (Oksinler, giberellinler, sitokinler)
Bağcılıkta ıslah çalışmaları ile bir yandan verimli ve kaliteli üzüm çeşitleri araştırılırken bir yandan da büyümeyi düzenleyici maddeler kullanılarak verim ve kalitenin arttırılmasına çalışılmaktadır. Genel olarak diğer bahçe bitkilerinde olduğu gibi bağlarda da büyümeyi düzenleyicilerin verim ve kalite üzerine etkisi maddenin yapısına, konsantrasyon ve uygulama zamanına göre değişmektedir.
Oksinler
* Tepe tomurcuğu, kökler, genç yaprak ve tomurcuklar gibi hızlı büyüme noktalarında yüksek konsantrasyonlarda bulunurlar.
* Hücre uzamasını etkiler, kök hücrelerinin uzamasında yer alabilir.
* Çekirdekli veya çekirdeksiz meyvelerin gelişimini arttırır.
* Lateral tomurcukların gelişimini engelleme etkisi
Doğal oksinler:
* İndolasetik asit (IAA), 4-Klorindolasetik asit (4CIAA), Fenilasetik asit (PAA) ve Indolbutirik asit (IBA).
Sentetik Oksinler:
* Naftalenasetik asit (NAA), Naftalenacetamidas (NAD), 2,4 Diclorofenoxiacético (2,4 D).
Giberellinler
Pratik anlamda bitkinin bütün kısımlarında sentezlenir, fakat özellikle genç yapraklarda, embriyo, çekirdek ve meyvede sentezlenir.
İçlerinde giberellik asidinde (GA3) bulunduğu 84 tip giberellin tanımlanmıştır.
Özellikle gövde uzamalarını teşvik etmektedir ve hücre bölünmesi ve uzamaları, döllenme, meyve gelişimi, partenokarpi ve estenosperma olayları ile ilişkilidir.
Çiçeklenmede, düşük konsantrasyonda Giberellin uygulamaları tane tutumunu azaltır ve sonuç olarak salkımlar daha gevşek olur.
Çiçeklenme döneminde yapılan uygulamalar tanelerin uzunlamasına gelişimine neden olur. daha sonra yapılan uygulamalar tanelerin çapının gelişmesine neden olur. Eğer çiçeklenme sonunda uygulama yapılırsa, salkımdaki tane sayısı daha fazla olur.
Sitokininler
* Sentezi: pek çok çeşidin kök bölgesinde sentezlenir ve ksilem yoluyla uç noktalara taşınır.
* Adeninden elde edilir.
* Temel görevi: oksin varlığında hücre bölünmesini arttırmak.
* Doğal: Kinetin, N-benziladenin ve zeatin gibi pürinlerden elde edilir.
* Sentetik: Difenilüre (forclorfenuron) türevleridir. Tarımda kimyasal uygulamaların etkinliğini belirlemektedir.
* Yapıştırıcı etki : yeşil aksamı kuvvetlendirerek dökümlerin yüzeysel eğilimlerini azaltır.
Büyüme Düzenleyicilerin Kaynakları (Sentetik ve Organik Sitokininler)
İki stokinin kaynağı bulunmaktadır:
A - Sentetik orijinli stokininler difenilüre (N - (2 - chloro - 4 - pyridyl) - N' - phenylurea = (CPPU)) türevleridir. Genel adı: Forclorfenuron.
B - 1 organik veya doğal kaynaklı sitokininler kinetin, benziladenin ve zaetin gibi pürin türevleridir.
B - 2 deniz yosunu veya aminoasit, farklı dozlarda sitokininler, oksinle ve giberellinleri içeren diğer organik kökenli bileşen türevli karışımlar.
CPPU uygulanmış salkım;
SONUÇLAR
* Thompson seedless çeşidinde doğal sitokininler (Kinetina, 0,01%) ve sentetik sitokininler uygulamalarından elde edilen sonuçlarda tane ağırlığının ve kalibresinin arttırdığı sonucuna varılmaktadır.
* 1993'den bu yana sitokininler üzerine yapılan araştırma sonuçlarında elde edilen değerlerin analizi ve mevcut araştırmanın sonuçlarına göre Thompson seedless çeşidinde doğal sitokininlerin pazarlama süresini 30 gün ve üzerine çıkardığı gözlemlenmiştir.
* Sonuç olarak kalite ve şartlar üzerinde yeterli bir etkinin gözlemlendiği bu araştırma ve 1993 yılından itibaren, birbirinden bağımsız olarak gerçekleştirilen denemelerde Thompson Seedless çeşidinde kalite ve şartların iyileştirilmesi üzerinde durulmaktadır. Meyvenin depolama ömrü süresi üzerine etkileri uygulama ne olursa olsun 60 günlük sonuçlar genel hatlarıyla ortaya konulmaktadır ve özellikle "KÖK HATTI", BEYAZLAŞMA ve ÇÜRÜME konularında geri dönüşü olmayan kayıplarla karşılaşılabilinmektedir.
* Thompson Seedless 30-40 gün aşmayan depolamalar dışında ticari olarak pazarlanabilir.
Crimson Seedless çeşidinde büyüme düzenleyicilerin etki derecesi
Büyüme düzenleyici maddelerin bağcılıkta kullanım alanlarından birisi de tane seyreltmenin sağlanmasıdır. Seyreltmenin amacı fazla miktardaki ürünü azaltarak asmalarda normal miktarda ürün yüklemesini sağlamaktır. Böylece ürün kalitesi arttırılır, salkımların sıkı olması nedeniyle oluşan çürümelere engel olunur, salkımların daha kolay paketlenmesi sağlanır. Üzümlerde elle seyreltme zor ve pahalı olduğundan son yıllarda kimyasal maddelerle seyreltme önem kazanmaya başlamıştır. Büyüme düzenleyici maddelerin kullanılmaları işgücünü oldukça azaltır ve özellikle kurutmalık ve şaraplık çeşitlerde yapılması uygundur.
Bağcılık, Türkiye tarımında önemli bir yere sahiptir. Buna rağmen, kalite ve birim alandan elde edilen verim düşüklüğü bağcılıkta karşılaşılan en önemli problemlerden biridir. Verimlilik, birim alanda bulunan omca sayısına, omca üzerinde meydana gelen salkım, tane sayısı ve büyüklüğü ile ilgidir. Verimliliği etkileyen faktörler çeşit, anaç, kültürel uygulamalar, çevre koşulları ve çeşitlerin döllenme biyoloji özellikleri gibidir.
Kalite ve verimliliği arttırma uygulamaları aşağıdaki başlıklar altında toplanabilir;
* Uygun terbiye şekli verme,
* Budama,
* Bakım işlerini zamanında yapma,
* Sulama,
* Gübreleme,
* Toprak işleme,
* Bitki büyüme düzenleyicilerini gerekli dozda ve oranda kullanma (Oksinler, giberellinler, sitokinler)
Bağcılıkta ıslah çalışmaları ile bir yandan verimli ve kaliteli üzüm çeşitleri araştırılırken bir yandan da büyümeyi düzenleyici maddeler kullanılarak verim ve kalitenin arttırılmasına çalışılmaktadır. Genel olarak diğer bahçe bitkilerinde olduğu gibi bağlarda da büyümeyi düzenleyicilerin verim ve kalite üzerine etkisi maddenin yapısına, konsantrasyon ve uygulama zamanına göre değişmektedir.
Oksinler
* Tepe tomurcuğu, kökler, genç yaprak ve tomurcuklar gibi hızlı büyüme noktalarında yüksek konsantrasyonlarda bulunurlar.
* Hücre uzamasını etkiler, kök hücrelerinin uzamasında yer alabilir.
* Çekirdekli veya çekirdeksiz meyvelerin gelişimini arttırır.
* Lateral tomurcukların gelişimini engelleme etkisi
Doğal oksinler:
* İndolasetik asit (IAA), 4-Klorindolasetik asit (4CIAA), Fenilasetik asit (PAA) ve Indolbutirik asit (IBA).
Sentetik Oksinler:
* Naftalenasetik asit (NAA), Naftalenacetamidas (NAD), 2,4 Diclorofenoxiacético (2,4 D).
Giberellinler
Pratik anlamda bitkinin bütün kısımlarında sentezlenir, fakat özellikle genç yapraklarda, embriyo, çekirdek ve meyvede sentezlenir.
İçlerinde giberellik asidinde (GA3) bulunduğu 84 tip giberellin tanımlanmıştır.
Özellikle gövde uzamalarını teşvik etmektedir ve hücre bölünmesi ve uzamaları, döllenme, meyve gelişimi, partenokarpi ve estenosperma olayları ile ilişkilidir.
Çiçeklenmede, düşük konsantrasyonda Giberellin uygulamaları tane tutumunu azaltır ve sonuç olarak salkımlar daha gevşek olur.
Çiçeklenme döneminde yapılan uygulamalar tanelerin uzunlamasına gelişimine neden olur. daha sonra yapılan uygulamalar tanelerin çapının gelişmesine neden olur. Eğer çiçeklenme sonunda uygulama yapılırsa, salkımdaki tane sayısı daha fazla olur.
Sitokininler
* Sentezi: pek çok çeşidin kök bölgesinde sentezlenir ve ksilem yoluyla uç noktalara taşınır.
* Adeninden elde edilir.
* Temel görevi: oksin varlığında hücre bölünmesini arttırmak.
* Doğal: Kinetin, N-benziladenin ve zeatin gibi pürinlerden elde edilir.
* Sentetik: Difenilüre (forclorfenuron) türevleridir. Tarımda kimyasal uygulamaların etkinliğini belirlemektedir.
* Yapıştırıcı etki : yeşil aksamı kuvvetlendirerek dökümlerin yüzeysel eğilimlerini azaltır.
Büyüme Düzenleyicilerin Kaynakları (Sentetik ve Organik Sitokininler)
İki stokinin kaynağı bulunmaktadır:
A - Sentetik orijinli stokininler difenilüre (N - (2 - chloro - 4 - pyridyl) - N' - phenylurea = (CPPU)) türevleridir. Genel adı: Forclorfenuron.
B - 1 organik veya doğal kaynaklı sitokininler kinetin, benziladenin ve zaetin gibi pürin türevleridir.
B - 2 deniz yosunu veya aminoasit, farklı dozlarda sitokininler, oksinle ve giberellinleri içeren diğer organik kökenli bileşen türevli karışımlar.
CPPU uygulanmış salkım;
SONUÇLAR
* Thompson seedless çeşidinde doğal sitokininler (Kinetina, 0,01%) ve sentetik sitokininler uygulamalarından elde edilen sonuçlarda tane ağırlığının ve kalibresinin arttırdığı sonucuna varılmaktadır.
* 1993'den bu yana sitokininler üzerine yapılan araştırma sonuçlarında elde edilen değerlerin analizi ve mevcut araştırmanın sonuçlarına göre Thompson seedless çeşidinde doğal sitokininlerin pazarlama süresini 30 gün ve üzerine çıkardığı gözlemlenmiştir.
* Sonuç olarak kalite ve şartlar üzerinde yeterli bir etkinin gözlemlendiği bu araştırma ve 1993 yılından itibaren, birbirinden bağımsız olarak gerçekleştirilen denemelerde Thompson Seedless çeşidinde kalite ve şartların iyileştirilmesi üzerinde durulmaktadır. Meyvenin depolama ömrü süresi üzerine etkileri uygulama ne olursa olsun 60 günlük sonuçlar genel hatlarıyla ortaya konulmaktadır ve özellikle "KÖK HATTI", BEYAZLAŞMA ve ÇÜRÜME konularında geri dönüşü olmayan kayıplarla karşılaşılabilinmektedir.
* Thompson Seedless 30-40 gün aşmayan depolamalar dışında ticari olarak pazarlanabilir.
Crimson Seedless çeşidinde büyüme düzenleyicilerin etki derecesi
Büyüme düzenleyici maddelerin bağcılıkta kullanım alanlarından birisi de tane seyreltmenin sağlanmasıdır. Seyreltmenin amacı fazla miktardaki ürünü azaltarak asmalarda normal miktarda ürün yüklemesini sağlamaktır. Böylece ürün kalitesi arttırılır, salkımların sıkı olması nedeniyle oluşan çürümelere engel olunur, salkımların daha kolay paketlenmesi sağlanır. Üzümlerde elle seyreltme zor ve pahalı olduğundan son yıllarda kimyasal maddelerle seyreltme önem kazanmaya başlamıştır. Büyüme düzenleyici maddelerin kullanılmaları işgücünü oldukça azaltır ve özellikle kurutmalık ve şaraplık çeşitlerde yapılması uygundur.