Livadi
18.03.2010, 22:57
Sonchus oleraceus L. ya da diğer söylemle kaba eşek marulu bitkisi yaprak su özütünün, fasulye, mısır tohumlarının çimlenmesi ve kök uzunluğu üzerine olan allelopatik etkisi nedir?
Bu yazdıklarımız eminiz ki çoğumuz için pek bir anlam ifade etmedi. Ama konuyu açıkladığımızda oldukça ilginç bulacağınızı düşünüyoruz.
Allelopati terimi ilk kez 1937'de bir bitkinin diğer bir bitkiye negatif etkide bulunması şeklinde tanımlanmış; ancak daha sonra bir bitkinin diğer bir bitkiye yaptığı engelleyici ya da uyarıcı etkinin her ikisi de allelopati olarak kabul edilmiş. Allelopatinin tarımdaki önemini açıklamak için beş farklı ilişkinin çok net bir şekilde irdelenmesi gerekmekte. Bunlar kültür bitkileri-yabancı otlar, kültür bitkileri-kültür bitkileri, yabancı otlar-kültür bitkileri, yabancı otlar-böcekler, yabancı otlar-mikroorganizmalar arasındaki ilişkiler olarak açıklanıyor. Yabancı otların ürünlere zarar vermesi, onlarla mücadele yapılmasını) zorunlu kılıyor. Yabancı otların zararını en aza indirmek amacıyla çeşitli mücadele yöntemleri uygulanıyor.
Yabancı otlarla kimyasal mücadeleye seçenek olan ve onun kadar etkili bir çözüm yolu bulunamadığından üreticiler, hem uygulaması kolay hem de sonucu kısa sürede aldıkları için herbisitleri (ot öldürücülerini) tercih ediyorlar. Ancak son yıllarda toplumun artan çevre bilinci entegre tarım, sürdürebilir tarım ve ekolojik tarım gibi tarım sistemlerini gündeme getirdi. Dolayısıyla bu tarım sistemlerinde yer alacak kimyasal mücadeleye seçenek olacak yabancı ot mcadele yöntemlerine gereksinim duyulmaya başlandı. İşte bu yöntemlerden birisi de, çevreye dost bitkilerin allelopatik özelliklerinden yararlanmak. Bu amaçla kullanılan bitkilerden biri de eşek marulu.
Allelopati
Bitkilerin köklerinden topraga biraktiklari kimyasallarla diger bitkilerin çimlenmesi ve gelismelerini engellemeleri olayina allelopati denir. Bu etkilesim iyice aydinlatildiginda kimyasal savasimin yerini alacaktir. Bazi kültür bitkilerinin yabanci otlara allelopatik etki gösterdigi yapilan çalismalarla saptanmistir.
Yabanci Otlara Allelopatik Etkisi Olan Bazi Kültür Bitkileri ve Etki Sekilleri
Turp ekstraktlarinin kanyas rizomlarinin sürmesine olan etkisinin 2 sekilde oldugu düsünülmektedir. Bunlardan biri direkt olarak sürmeyi önleyen inhibitörleri içermesi digeri ise özellikle kanyas rizomlari üzerindeki toprak kökenli Fusarium spp. gibi patojenlerin çogalmasini tesvik etmesidir. Turpun bagli bulundugu Brassicaceae familyasina ait türlerdeki hardal yagi ve bu gruba ait diger bazi kimyasallar toprak kökenli pekçok fungusun kontrolünde kullanilmaktadir. Kültür turpunun allelopatik etkisinin yapisindaki hardal yagindan kaynaklandigi sanilmaktadir.
Agrostemma githago Eluisine indica
Allium vineale Hemartia altissima
Amoranthus retroflexus Lolium multiflorum
Amarantus spinosus Lactuca scarioja
Ambrosia artemisiifolia Matricarla inodora
A. psilostachyta Poa spp.
A. trifida Polypgonum aviculare
Artemisia vulgaris P orientale
Avena fatua P persicaria
Brassica sp. Portulaca oleracea
Carnelina alyssum Salsola kali
Cynodon dactylon Setaria viridis
Euphorbia esula Setaria faberi
E. supina Stellaria media
Yabanci otlarin kültür bitkilerinin suyuna isigina. besinine mineral maddelerine ortak olarak meydana getirdikleri zararlari arasina bugün bir de allelopati eklenmistir. Allelopatinin bu olumsuz etkisinin azaltilip kullanim sahasinin gelistirilmesi beklenmektedir.
Kültür bitkileri ile yabanci otlar arasindaki allelopati tarimimiz için oldukça önemli gelismelere neden olacak boyuttadir. Bu iliskiden elde edilecek veriler sayesinde yabanci ot kontrol mekanizmalarina bir yenisi daha eklenebilecektir. Bu mekanizma kimyasal mücadeleye alternatif olarak düsünülmektedir. Kültür bitkilerinin allelopatik etkili kimyasallarindan yapilacak preparatlarla herbisit kullaniminin sinirlanacagi dogal bir mekanizmayla yabanci otlarin kontrol edilebilecegi düsünülmektedir.Bitkilerin kendi savunmalari için salgiladigi kimyasal bilesikler üzerinde bilgiler arttikça. bunlarin pestisit olarak kullanilmasi çevre kirliligi bakimindan da çok olumlu olacaktir çünkü bu bilesiklere gerek yabanci otlarin gerekse diger organizmalarin bagisiklik kazanmasi oldukça güçtür.
Allelopatinin etkisi çevreye birakilan kimyasal bilesige baglidir. Bu durum allelopatiyi rekabetten ayiran çok önemli bir noktadir. Bilindigi gibi rekabet; su mineral maddeler besin elementleri ve isik gibi faktörleri ayni habitati paylasan bitkiler arasinda bir çekismeyle azaltilmasidir. Yabanci ot kontrolüne yeterince önem vermeyen tarimirniz dikkate alindiginda bu iliskinin önemi daha net ortaya çikniaktadir çünkü zararsiz görülen bazen mücadele yapma geregi bile duyulmayan yabanci otlar tarim için elverisli topraklarimizi sistemli bir sekilde zehirlemekte. sadece rekabet gücüyle degil allelopatik etkili kimyasallariyla da kültür bitkisinin verimini azaltmakta gelisimini engellemekte hatta daha tohum döneminde kültür bitkisinin çimlenmesine mani olmaktadir. Böylece yabanci ot mücadelesinin gerekliligi bir kez daha vurgulanmis olmaktadir.
Bu yazdıklarımız eminiz ki çoğumuz için pek bir anlam ifade etmedi. Ama konuyu açıkladığımızda oldukça ilginç bulacağınızı düşünüyoruz.
Allelopati terimi ilk kez 1937'de bir bitkinin diğer bir bitkiye negatif etkide bulunması şeklinde tanımlanmış; ancak daha sonra bir bitkinin diğer bir bitkiye yaptığı engelleyici ya da uyarıcı etkinin her ikisi de allelopati olarak kabul edilmiş. Allelopatinin tarımdaki önemini açıklamak için beş farklı ilişkinin çok net bir şekilde irdelenmesi gerekmekte. Bunlar kültür bitkileri-yabancı otlar, kültür bitkileri-kültür bitkileri, yabancı otlar-kültür bitkileri, yabancı otlar-böcekler, yabancı otlar-mikroorganizmalar arasındaki ilişkiler olarak açıklanıyor. Yabancı otların ürünlere zarar vermesi, onlarla mücadele yapılmasını) zorunlu kılıyor. Yabancı otların zararını en aza indirmek amacıyla çeşitli mücadele yöntemleri uygulanıyor.
Yabancı otlarla kimyasal mücadeleye seçenek olan ve onun kadar etkili bir çözüm yolu bulunamadığından üreticiler, hem uygulaması kolay hem de sonucu kısa sürede aldıkları için herbisitleri (ot öldürücülerini) tercih ediyorlar. Ancak son yıllarda toplumun artan çevre bilinci entegre tarım, sürdürebilir tarım ve ekolojik tarım gibi tarım sistemlerini gündeme getirdi. Dolayısıyla bu tarım sistemlerinde yer alacak kimyasal mücadeleye seçenek olacak yabancı ot mcadele yöntemlerine gereksinim duyulmaya başlandı. İşte bu yöntemlerden birisi de, çevreye dost bitkilerin allelopatik özelliklerinden yararlanmak. Bu amaçla kullanılan bitkilerden biri de eşek marulu.
Allelopati
Bitkilerin köklerinden topraga biraktiklari kimyasallarla diger bitkilerin çimlenmesi ve gelismelerini engellemeleri olayina allelopati denir. Bu etkilesim iyice aydinlatildiginda kimyasal savasimin yerini alacaktir. Bazi kültür bitkilerinin yabanci otlara allelopatik etki gösterdigi yapilan çalismalarla saptanmistir.
Yabanci Otlara Allelopatik Etkisi Olan Bazi Kültür Bitkileri ve Etki Sekilleri
Turp ekstraktlarinin kanyas rizomlarinin sürmesine olan etkisinin 2 sekilde oldugu düsünülmektedir. Bunlardan biri direkt olarak sürmeyi önleyen inhibitörleri içermesi digeri ise özellikle kanyas rizomlari üzerindeki toprak kökenli Fusarium spp. gibi patojenlerin çogalmasini tesvik etmesidir. Turpun bagli bulundugu Brassicaceae familyasina ait türlerdeki hardal yagi ve bu gruba ait diger bazi kimyasallar toprak kökenli pekçok fungusun kontrolünde kullanilmaktadir. Kültür turpunun allelopatik etkisinin yapisindaki hardal yagindan kaynaklandigi sanilmaktadir.
Agrostemma githago Eluisine indica
Allium vineale Hemartia altissima
Amoranthus retroflexus Lolium multiflorum
Amarantus spinosus Lactuca scarioja
Ambrosia artemisiifolia Matricarla inodora
A. psilostachyta Poa spp.
A. trifida Polypgonum aviculare
Artemisia vulgaris P orientale
Avena fatua P persicaria
Brassica sp. Portulaca oleracea
Carnelina alyssum Salsola kali
Cynodon dactylon Setaria viridis
Euphorbia esula Setaria faberi
E. supina Stellaria media
Yabanci otlarin kültür bitkilerinin suyuna isigina. besinine mineral maddelerine ortak olarak meydana getirdikleri zararlari arasina bugün bir de allelopati eklenmistir. Allelopatinin bu olumsuz etkisinin azaltilip kullanim sahasinin gelistirilmesi beklenmektedir.
Kültür bitkileri ile yabanci otlar arasindaki allelopati tarimimiz için oldukça önemli gelismelere neden olacak boyuttadir. Bu iliskiden elde edilecek veriler sayesinde yabanci ot kontrol mekanizmalarina bir yenisi daha eklenebilecektir. Bu mekanizma kimyasal mücadeleye alternatif olarak düsünülmektedir. Kültür bitkilerinin allelopatik etkili kimyasallarindan yapilacak preparatlarla herbisit kullaniminin sinirlanacagi dogal bir mekanizmayla yabanci otlarin kontrol edilebilecegi düsünülmektedir.Bitkilerin kendi savunmalari için salgiladigi kimyasal bilesikler üzerinde bilgiler arttikça. bunlarin pestisit olarak kullanilmasi çevre kirliligi bakimindan da çok olumlu olacaktir çünkü bu bilesiklere gerek yabanci otlarin gerekse diger organizmalarin bagisiklik kazanmasi oldukça güçtür.
Allelopatinin etkisi çevreye birakilan kimyasal bilesige baglidir. Bu durum allelopatiyi rekabetten ayiran çok önemli bir noktadir. Bilindigi gibi rekabet; su mineral maddeler besin elementleri ve isik gibi faktörleri ayni habitati paylasan bitkiler arasinda bir çekismeyle azaltilmasidir. Yabanci ot kontrolüne yeterince önem vermeyen tarimirniz dikkate alindiginda bu iliskinin önemi daha net ortaya çikniaktadir çünkü zararsiz görülen bazen mücadele yapma geregi bile duyulmayan yabanci otlar tarim için elverisli topraklarimizi sistemli bir sekilde zehirlemekte. sadece rekabet gücüyle degil allelopatik etkili kimyasallariyla da kültür bitkisinin verimini azaltmakta gelisimini engellemekte hatta daha tohum döneminde kültür bitkisinin çimlenmesine mani olmaktadir. Böylece yabanci ot mücadelesinin gerekliligi bir kez daha vurgulanmis olmaktadir.