Mr.Muhendis
24.10.2009, 15:38
Salkım otu cinsi içerisinde, dünyanın serin ve nemli bölgelerine yayılmış 200-250 kadar tür bulunmaktadır. Türlerin bazıları Orta Asya, bazıları Avrupa ve bir kısmı da Kuzey Amerika kökenlidir. Salkım otu cinsine bağlı türlerin çokluğu ve geniş yayılma alanı nedeniyle, aynı tür içerisinde çok sayıda form ve biyotip görülebilmektedir. Salkım otu türlerinin büyük çoğunluğu doğal meralarda yer almasına karşın, bazıları yem üretimi amacıyla, bazıları da yeşil alanlarda kullanılmaktadır. Bazı salkım otu türlerinin morfolojik yönden ayırımları çok güçtür. Birkaçı dışında tüm Poa türlerinin otu lezzetli ve besleyicidir. Türlerin bazıları çok yıllık, çoğunluğu ise tek yıllıktır. Türlerden bazıları yumak, sülük ve kök-saplarıyla toprak yüzeyinde sıkı bir çim kapağı oluşturduklarından, özellikle eğimi çok olan meralar ve doğal alanlarda, toprak ve su kaynaklarının korunmasında çok önemlidirler. Gölgeye toleranslı olan salkım otu türleri, orman içi meralar, meyve bahçeleri ve fındıklıklar için önemlidir.
Poa cinsi içerisinde en çok tarımı yapılan ve önem taşıyan tür, çayır salkım otudur.
Çayır Salkım Otu - Poa pratensis L.
Bitkinin Tanımı
Çayır salkım otu çok yıllık, uzun ömürlü bir serin mevsim buğdaygil yembitkisidir. Uygun koşullarda ömrü 25-50 yıl arasındadır. Yumak ve kök-sap gövde yapısı oluşturur. Yapraklan tüysüz, yumuşak, yaprak ayası orta damardan katlanmış hafif V şekilli ve ucu kayık biçimindedir. Yaprak
kını açık, kulakçık yok, yakacık (dilcik) zarımsı yapıda ve yarım ay şeklindedir. Gövde dik gelişir ve çoğunlukla 30-75 cm arasında boylanır.
Başakçık topluluğu açık salkım oluşturur. Salkımlar yukarıya doğru daralan piramit görünümünde ve yanlara doğru dallanmış olup, dallar yatay veya sarkıktır. Başakçık içerisinde 2-5 çiçek bulunur. Başakçık ekseninin en ucunda bulunan çiçek dumura uğramıştır. İç ve dış kavuzların ucu sivridir, fakat kılçık yoktur. İç kavuzun yapısı zar şeklindedir. Çiçekte iç kavuzun tabanında bulunan ve ovalayınca açığa çıkan tüy demeti, bitkiyi tanımaya yarayan en belirgin özelliklerden birisidir. Tohumlar kavuzlu ve 2-3 mm boyundadır. Bin tane ağırlığı 0.25 g kadardır.
İklim ve Toprak İstekleri
Çayır salkım otu aşın sıcak ve soğuklardan hoşlanmaz. En uygun sıcaklıklar 15-25 °C arasıdır. Sıcaklık 30 °C'nin üzerine çıkınca bitki gelişmesini durdurarak, uyku devresine geçmektedir. Sıcaklık 35 °C'nin üzerinde uzun süre kalacak olursa, çayır salkım otu bitkilerinin büyük çoğunluğu ölmektedir. Ayrıca, kar örtüsü olmayan yerlerde aşırı soğuklardan da zarar görmektedir.
Çayır salkım otu çok değişik topraklara uyum sağlayabilirse de, en iyi gelişmesini kireç taşı orijinli, yüksek verimli, iyi drene edilmiş, pH'nin 5-8 arasında olduğu topraklarda yapar. Bitki düzenli yağış alan yörelerin hafif eğimli ve taban meralarına çok iyi uyum sağlamaktadır.
Önemi ve Kullanılması
Çayır salkım otunun besleme değeri yüksek, otlatma, çiğneme ve gölgeye toleranslı olmasına karşın; yaz aylarında gelişmesinin kısıtlı olması sonucu veriminin azalması, verimli ve düzenli olarak sulanabilen topraklar istemesi, fazla miktarda gübreye gereksinim duyması, tohum üretiminin zor ve tohumları küçük ve tüylü olduğundan ekiminin güçlükle yapılabilmesi, ayrıca tohumlarının çimlenme gücünün düşük olması gibi etkenler, bitkinin mera veya yembitkisi olarak önemini azaltmaktadır. Ancak, çayır salkım otu özellikle güneşlenmesi az olan, gölgelik ve serin yerlerde kurulacak yeşil alanlarda ve toprak ve su koruma amacıyla oluşturulacak yeşil örtülerde, karışıma girebilecek en iyi buğdaygil yembitkilerinden birisidir.
Biçim işlemi salkım gösterme devresinde yapılmalıdır. Dekardan elde edilebilecek kuru ot verimi 300-500 kg arasındadır. Baklagillerle karışık ekimde hasat zamanı baklagile göre ayarlanmalıdır. Çayır salkım otu kök-sap oluşturduğundan, erken ve derinden biçim ve otlatmaya toleranslı olsa da, yine de bir miktar zarar görmektedir. Bu nedenle biçim veya otlatma zamanında yapılmalı ve 5-10 cm kadar bir anız bırakılmalıdır.
Tarımı
Çayır salkım orunun ekimi, iklimi ılıman olan kıyı bölgelerde erken sonbahar, iklimi sert olan iç bölgelerde ise erken ilkbaharda bir arkadaş bitkiyle birlikte yapılmalıdır. Arkadaş bitki olarak çoğunlukla küçük taneli tahıllar kullanılır. Çayır salkım otu fideleri yavaş geliştiğinden, toprağı tümüyle kaplayıncaya kadar arkadaş bitki örtü görevi yapmakta ve aynı zamanda, gelişmenin belirli bir devresinde arkadaş bitki biçilerek kuru ot sağlanmaktadır. Bitki ot üretimi amacıyla veya mera karışımlarında çoğunlukla, uygun baklagil veya buğdaygil yembitkileriyle birlikte yetiştirilmektedir. Çayır salkım otu ile karışıma girebilecek en uygun baklagil yembitkileri ak üçgül, melez üçgül, çayır üçgülü, gazal boynuzu vb. bitkilerdir.
Bitki ot üretimi veya otlak amacıyla yalnız ekildiğinde, dekara 1-2 kg kadar tohum atılmaktadır. Uygun sıra aralığı 20-40, ekim derinliği 1.0-1.5 cm kadardır. Bir yılda, iklim ve toprak koşullarına göre değişmek üzere, 1-3 biçim yapılabilir. Kök-saplarıyla kendisini yenileyebildiğinden, ekonomik ömrü 25-50 yıla kadar uzayabilmektedir. Çayır salkım otu, yeşil alan veya örtü bitkisi olarak yalnız yetiştirilecekse, dekara 5-10 kg arasında tohum atılmalıdır.
En önemli bakım işlemi sulama ve gübrelemedir. Azotlu gübreleme ve sulamaya karşı çok iyi tepki vermektedir. Tohumlar çimlendikten sonra, fideler 5-6 cm boylanıncaya kadar toprak sürekli nemli tutulmalıdır. Yoksa fideler hemen ölmektedir. Sulama ve gübreleme işlemleri düzenli yapılmazsa, bitki örtüsü hızla seyrekleşmektedir. Yalnız ekimde verilecek azot miktarı, parçalar halinde olmak üzere, 8-15 kg/da arasında olmalıdır.
Poa cinsi içerisinde en çok tarımı yapılan ve önem taşıyan tür, çayır salkım otudur.
Çayır Salkım Otu - Poa pratensis L.
Bitkinin Tanımı
Çayır salkım otu çok yıllık, uzun ömürlü bir serin mevsim buğdaygil yembitkisidir. Uygun koşullarda ömrü 25-50 yıl arasındadır. Yumak ve kök-sap gövde yapısı oluşturur. Yapraklan tüysüz, yumuşak, yaprak ayası orta damardan katlanmış hafif V şekilli ve ucu kayık biçimindedir. Yaprak
kını açık, kulakçık yok, yakacık (dilcik) zarımsı yapıda ve yarım ay şeklindedir. Gövde dik gelişir ve çoğunlukla 30-75 cm arasında boylanır.
Başakçık topluluğu açık salkım oluşturur. Salkımlar yukarıya doğru daralan piramit görünümünde ve yanlara doğru dallanmış olup, dallar yatay veya sarkıktır. Başakçık içerisinde 2-5 çiçek bulunur. Başakçık ekseninin en ucunda bulunan çiçek dumura uğramıştır. İç ve dış kavuzların ucu sivridir, fakat kılçık yoktur. İç kavuzun yapısı zar şeklindedir. Çiçekte iç kavuzun tabanında bulunan ve ovalayınca açığa çıkan tüy demeti, bitkiyi tanımaya yarayan en belirgin özelliklerden birisidir. Tohumlar kavuzlu ve 2-3 mm boyundadır. Bin tane ağırlığı 0.25 g kadardır.
İklim ve Toprak İstekleri
Çayır salkım otu aşın sıcak ve soğuklardan hoşlanmaz. En uygun sıcaklıklar 15-25 °C arasıdır. Sıcaklık 30 °C'nin üzerine çıkınca bitki gelişmesini durdurarak, uyku devresine geçmektedir. Sıcaklık 35 °C'nin üzerinde uzun süre kalacak olursa, çayır salkım otu bitkilerinin büyük çoğunluğu ölmektedir. Ayrıca, kar örtüsü olmayan yerlerde aşırı soğuklardan da zarar görmektedir.
Çayır salkım otu çok değişik topraklara uyum sağlayabilirse de, en iyi gelişmesini kireç taşı orijinli, yüksek verimli, iyi drene edilmiş, pH'nin 5-8 arasında olduğu topraklarda yapar. Bitki düzenli yağış alan yörelerin hafif eğimli ve taban meralarına çok iyi uyum sağlamaktadır.
Önemi ve Kullanılması
Çayır salkım otunun besleme değeri yüksek, otlatma, çiğneme ve gölgeye toleranslı olmasına karşın; yaz aylarında gelişmesinin kısıtlı olması sonucu veriminin azalması, verimli ve düzenli olarak sulanabilen topraklar istemesi, fazla miktarda gübreye gereksinim duyması, tohum üretiminin zor ve tohumları küçük ve tüylü olduğundan ekiminin güçlükle yapılabilmesi, ayrıca tohumlarının çimlenme gücünün düşük olması gibi etkenler, bitkinin mera veya yembitkisi olarak önemini azaltmaktadır. Ancak, çayır salkım otu özellikle güneşlenmesi az olan, gölgelik ve serin yerlerde kurulacak yeşil alanlarda ve toprak ve su koruma amacıyla oluşturulacak yeşil örtülerde, karışıma girebilecek en iyi buğdaygil yembitkilerinden birisidir.
Biçim işlemi salkım gösterme devresinde yapılmalıdır. Dekardan elde edilebilecek kuru ot verimi 300-500 kg arasındadır. Baklagillerle karışık ekimde hasat zamanı baklagile göre ayarlanmalıdır. Çayır salkım otu kök-sap oluşturduğundan, erken ve derinden biçim ve otlatmaya toleranslı olsa da, yine de bir miktar zarar görmektedir. Bu nedenle biçim veya otlatma zamanında yapılmalı ve 5-10 cm kadar bir anız bırakılmalıdır.
Tarımı
Çayır salkım orunun ekimi, iklimi ılıman olan kıyı bölgelerde erken sonbahar, iklimi sert olan iç bölgelerde ise erken ilkbaharda bir arkadaş bitkiyle birlikte yapılmalıdır. Arkadaş bitki olarak çoğunlukla küçük taneli tahıllar kullanılır. Çayır salkım otu fideleri yavaş geliştiğinden, toprağı tümüyle kaplayıncaya kadar arkadaş bitki örtü görevi yapmakta ve aynı zamanda, gelişmenin belirli bir devresinde arkadaş bitki biçilerek kuru ot sağlanmaktadır. Bitki ot üretimi amacıyla veya mera karışımlarında çoğunlukla, uygun baklagil veya buğdaygil yembitkileriyle birlikte yetiştirilmektedir. Çayır salkım otu ile karışıma girebilecek en uygun baklagil yembitkileri ak üçgül, melez üçgül, çayır üçgülü, gazal boynuzu vb. bitkilerdir.
Bitki ot üretimi veya otlak amacıyla yalnız ekildiğinde, dekara 1-2 kg kadar tohum atılmaktadır. Uygun sıra aralığı 20-40, ekim derinliği 1.0-1.5 cm kadardır. Bir yılda, iklim ve toprak koşullarına göre değişmek üzere, 1-3 biçim yapılabilir. Kök-saplarıyla kendisini yenileyebildiğinden, ekonomik ömrü 25-50 yıla kadar uzayabilmektedir. Çayır salkım otu, yeşil alan veya örtü bitkisi olarak yalnız yetiştirilecekse, dekara 5-10 kg arasında tohum atılmalıdır.
En önemli bakım işlemi sulama ve gübrelemedir. Azotlu gübreleme ve sulamaya karşı çok iyi tepki vermektedir. Tohumlar çimlendikten sonra, fideler 5-6 cm boylanıncaya kadar toprak sürekli nemli tutulmalıdır. Yoksa fideler hemen ölmektedir. Sulama ve gübreleme işlemleri düzenli yapılmazsa, bitki örtüsü hızla seyrekleşmektedir. Yalnız ekimde verilecek azot miktarı, parçalar halinde olmak üzere, 8-15 kg/da arasında olmalıdır.